Plan Gospodarki Odpadami
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI
DLA
GMINY JUCHNOWIEC KOŚCIELNY
SPIS TREŚCI
1. WSTĘP
1.1 Podstawa opracowania
1.2 Cel i zakres opracowania
1.3 Analiza aktualnego stanu prawnego w zakresie gospodarki odpadami
1.4 Gospodarka odpadami w świetle polityki ekologicznej państwa
na lata 2003-2010
1. PODSTAWOWE INFORMACJE CHARAKTERYZUJĄCE OBSZAR GMINY
JUCHNOWIEC KOŚCIELNY
2.1 Położenie geograficzne
2.2 Warunki glebowe, hydrogeologiczne i hydrologiczne
2.3 Sytuacja demograficzna
2.4 Sytuacja gospodarcza
2.5 Uwarunkowania infrastrukturalne
3. ANALIZA AKTUALNEGO STANU GOSPODARKI ODPADAMI
3.1 Rodzaj, ilość i źródła powstawania wszystkich odpadów, w szczególności
odpadów komunalnych
3.1.1 Odpady powstające w sektorze komunalnym
3.1.1.1 Odpady komunalne
3.1.1.2 Komunalne osady ściekowe
3.1.2 Odpady powstające w sektorze gospodarczym
3.1.2.1 Odpady powstające w sektorze gospodarczym inne niż niebezpieczne
3.1.2.2 Odpady niebezpieczne powstające w sektorze gospodarczym
3.1.3 Zbiorcze zestawienie odpadów powstających na terenie gminy
3.2 Rodzaj i ilość odpadów poddawanych poszczególnym procesom odzysku
i unieszkodliwiania
3.2.1 Odpady z sektora komunalnego
3.2.1.1 Odzysk i unieszkodliwianie odpadów komunalnych
3.2.1.2 Odzysk i unieszkodliwianie komunalnych osadów ściekowych
3.2.1.3 Składowanie odpadów z sektora komunalnego
3.2.2 Odpady z sektora gospodarczego
3.2.2.1 Odpady z sektora gospodarczego inne niż niebezpieczne
3.2.2.2 Odpady z sektora gospodarczego niebezpieczne
3.3 Istniejące systemy zbierania wszystkich odpadów, w szczególności
odpadów komunalnych
3.4 Rodzaj, rozmieszczenie oraz moc przerobowa instalacji do odzysku
i unieszkodliwiania odpadów, w szczególności odpadów komunalnych
3.5 Wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie zbierania,
transportu, odzysku oraz unieszkodliwiania odpadów komunalnych
4. PROGNOZA ZMIAN
4.1 Prognoza zmian demograficznych na terenie gminy
4.2 Prognoza zmian - odpady - sektor komunalny
4.2.1 Odpady komunalne
4.2.2 Komunalne osady ściekowe
4.3 Prognoza zmian - odpady - sektor gospodarczy
4.3.1 Odpady z przetwórstwa drewna i produkcji mebli
4.3.2 Sektor rolno-spożywczy
4.3.3 Ciepłownictwo
4.3.4 Odpady z jednostek służby zdrowia i placówek weterynaryjnych
4.3.5 Wyeksploatowane pojazdy
4.3.6 Zużyte opony
4.3.7 Oleje odpadowe
4.3.8 Baterie i akumulatory
4.3.9 PCB
4.3.10 Azbest
5. DZIAŁANIA ZMIERZAJĄCE DO POPRAWY SYTUACJI W ZAKRESIE
GOSPODARKI ODPADAMI
5.1 Działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów
5.1.1 Działania ujęte w ustawie o odpadach
5.1.2 Działania ujęte w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami
5.1.3 Działania ujęte w Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami
5.1.4 Działania kształtujące postawy konsumentów
5.2 Działania zmierzające do ograniczenia ilości odpadów i ich negatywnego
oddziaływania na środowisko
5.2.1 Działania krótkookresowe 2004—2007
5.2.2 Działania długookresowe 2008—2015
5.3 Działania wspomagające prawidłowe postępowanie z odpadami
w zakresie zbiórki, transportu oraz odzysku i unieszkodliwiania,
w szczególności odpadów komunalnych
5.3.1 Zbiórka i transport odpadów
5.3.1.1 Zbiórka selektywna odpadów, w tym opakowaniowych
5.3.1.2 Odpady biodegradowalne
5.3.1.3 Odpady wielkogabarytowe
5.3.1.4 Odpady budowlane
5.3.1.5 Odpady niebezpieczne
5.3.1.6 Odpady tekstylne
5.3.2 Odzysk, recykling i unieszkodliwianie odpadów
5.3.2.1 Odpady ulegające biodegradacji
5.3.2.2 Odpady opakowaniowe
5.3.2.3 Odpady poużytkowe
5.3.2.4 Odpady wielkogabarytowe
5.3.2.5 Odpady budowlane
5.3.2.6 Odpady niebezpieczne
5.3.2.7 Odpady tekstylne
5.3.3 Strategie i instrumenty służące promowaniu zbiórki
selektywnej
5.4 Działania zmierzające do redukcji ilości odpadów komunalnych
ulegających biodegradacji, kierowanych na składowiska odpadów
5.5 Wnioski wynikające z WPGO i PPGO w zakresie realizacji planu
zamykania instalacji niespełniających wymagań ochrony środowiska
6. ZAŁOŻONE CELE I PROJEKTOWANY SYSTEM GOSPODARKI ODPADAMI
6.1 Założone cele
6.1.1 Sektor komunalny
6.1.1.1 Odpady komunalne
6.1.1.2 Komunalne osady ściekowe
6.1.2 Sektor gospodarczy
6.2 Projektowany system gospodarki odpadami, w szczególności komunalnymi
i opakowaniowymi, uwzględniający ich zbieranie, transport, odzysk
i unieszkodliwianie, ze wskazaniem miejsca unieszkodliwiania odpadów
6.2.1 Przyjęte założenia
6.2.2 Planowany odzysk odpadów komunalnych
6.2.3 Zbiórka, transport, odzysk i unieszkodliwianie odpadów
komunalnych i opakowaniowych
6.2.3.1 Możliwe dostępne systemy zbiórki odpadów komunalnych
6.2.3.2 Preferowany system gromadzenia i zbiórki odpadów
komunalnych i opakowaniowych
6.2.3.3 Ogólny schemat gromadzenia i zbiórki odpadów
komunalnych i opakowaniowych
6.2.3.4 Zbiórka selektywna odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji
6.2.3.5 Zbiórka odpadów wielkogabarytowych
6.2.3.6 Zbiórka odpadów budowlanych
6.2.3.7 Zbiórka odpadów opakowaniowych i poużytkowych
6.2.3.8 Zbiórka odpadów komunalnych niebezpiecznych
6.2.3.9 Zbiórka odpadów tekstylnych
6.2.3.10 Transport odpadów komunalnych
6.2.3.11 Odzysk, recykling i unieszkodliwianie odpadów komunalnych
i opakowaniowych
6.2.3.12 Zapotrzebowanie mocy przerobowych instalacji do odzysku,
recyklingu i unieszkodliwiania odpadów
6.2.3.13 Potrzeby w zakresie modernizacji składowisk odpadów
6.2.3.14 Potrzeby w zakresie likwidacji tzw. „dzikich wysypisk”
6.2.3.15 Wnioski końcowe
6.2.4 Plan działań w zakresie komunalnych osadów ściekowych
6.3 Plan działań w sektorze gospodarczym
6.3.1 Przetwórstwo drewna oraz produkcja mebli
6.3.2 Przemysł rolno – spożywczy
6.3.3 Ciepłownictwo
6.3.4 Odpady z zakładów przemysłowych
6.3.5 Odpady niebezpieczne z sektora gospodarczego
6.3.6 Odpady z jednostek służby zdrowia i placówek
weterynaryjnych
6.3.7 Wyeksploatowane pojazdy i opony
6.3.8 Odpady elektroniczne
6.3.9 Baterie i akumulatory
6.3.10 Azbest
6.3.11 Odpady zawierające związki freonu (CFC, HCFC)
6.3.12 PCB
6.3.13 Odpady ropopochodne
6.3.14 Odpady poakcyjne
7. ZADANIA STRATEGICZNE W GOSPODARCE ODPADAMI
NA LATA 2005-2015
7.1 Priorytety rozwoju strategii gospodarki odpadami
7.2 Zadania strategiczne na lata 2004-2007 i 2008-2015
8. RODZAJ, HARMONOGRAM REALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘĆ I INSTYTYCJE
ODPOWIEDZIALNE ZA ICH REALIZACJĘ
9. SZACUNKOWE KOSZTY PLANOWANEGO SYSTEMU
GOSPODARKI ODPADAMI
9.1 Szacunkowe koszty eksploatacyjne planowanego systemu gospodarki
odpadami
9.2 Szacunkowe koszty inwestycyjne planowanego systemu gospodarki
odpadami
9.3 Harmonogram uruchamiania środków finansowych i ich źródła
9.4 Sposoby finansowania, instrumenty finansowe służące realizacji
zamierzonych celów
9.4.1 Koszty inwestycyjne
9.4.2 Koszty eksploatacyjne
10. WNIOSKI Z ANALIZY ODDZIAŁYWANIA PROJEKTU PLANU
NA ŚRODOWISKO
11. SYSTEM MONITORINGU I OCENY WDRAŻANIA PLANU
11.1 System monitoringu
11.1.1 Monitoring środowiska
11.1.2 Monitoring Gminnego Planu Gospodarki Odpadami
i gospodarki odpadami
11.1.2.1 Monitoring osiągania celów ekologicznych
11.1.2.2 Monitoring realizacji celów i zadań
11.1.2.3 Monitoring postaw realizatorów
11.1.3 Monitoring społeczny
11.2 Wdrażanie i ocena realizacji zamierzonych celów Gminnego Planu
Gospodarki Odpadami
11.2.1 Procedura wdrażania
11.2.2 Ocena i procedury oceniania
11.2.3 Sprawozdawczość
12. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM
1. WSTĘP
1.1 Podstawa opracowania
Opracowanie niniejszego Gminnego planu gospodarki odpadami wynika
z art. 14 i 15 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (Dz.U. z 2001r. Nr 62,
poz. 628 ze zm.) - nakładającego na Gminę obowiązek opracowania ww. planu.
1.2 Cel i zakres opracowania
Celem niniejszego opracowania jest stworzenie GMINNEGO PLANU
GOSPODARKI ODPADAMI dla Gminy Juchnowiec Kościelny na podstawie
obowiązującego ustawodawstwa.
Zakres szczegółowy niniejszego opracowania wynika bezpośrednio
z warunków określonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003r.
w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz.U. Nr 66, poz. 620,
z 2003r.). Zgodnie z ww. rozporządzeniem niniejszy Gminny plan gospodarki
odpadami określa:
1) aktualny stan gospodarki odpadami, w tym:
a) rodzaj, ilość i źródła powstawania wszystkich odpadów, w szczególności
odpadów komunalnych,
b) rodzaj i ilość odpadów poddawanych poszczególnym procesom odzysku,
c) rodzaj i ilość odpadów poddawanych poszczególnym procesom
unieszkodliwiania,
d) istniejące systemy zbierania wszystkich odpadów, w szczególności odpadów
komunalnych,
e) rodzaj, rozmieszczenie oraz moc przerobową instalacji do odzysku
i unieszkodliwiania odpadów, w szczególności odpadów komunalnych,
f) wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie zbierania, transportu,
odzysku oraz unieszkodliwiania odpadów komunalnych,
uwzględniające podstawowe informacje charakteryzujące z punktu widzenia gospodarki
odpadami obszar, dla którego jest sporządzany plan gospodarki odpadami,
a w szczególności położenie geograficzne, sytuację demograficzną, sytuację
gospodarczą oraz warunki glebowe, hydrogeologiczne i hydrologiczne, mogące mieć
wpływ na lokalizację instalacji gospodarki odpadami;
2) prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami, w tym również wynikające
ze zmian demograficznych i gospodarczych;
3) działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami, w tym:
a) działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów,
b) działania zmierzające do ograniczenia ilości odpadów i ich negatywnego
oddziaływania na środowisko,
c) działania wspomagające prawidłowe postępowanie z odpadami w zakresie
zbiórki, transportu oraz odzysku i unieszkodliwiania, w szczególności
odpadów komunalnych,
d) działania zmierzające do redukcji ilości odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji, kierowanych na składowiska odpadów;
4) projektowany system gospodarki odpadami, w szczególności gospodarki odpadami
komunalnymi i opakowaniowymi, uwzględniający ich zbieranie, transport, odzysk
i unieszkodliwianie, ze wskazaniem miejsca unieszkodliwiania odpadów;
5) rodzaj i harmonogram realizacji przedsięwzięć oraz instytucje odpowiedzialne
za ich realizację;
6) sposoby finansowania, w tym instrumenty finansowe służące realizacji zamierzonych
celów, z uwzględnieniem harmonogramu uruchamiania środków finansowych
i ich źródeł;
7) system monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów pozwalający na określenie
sposobu oraz stopnia realizacji celów i zadań zdefiniowanych w planie gospodarki
odpadami, z uwzględnieniem ich jakości i ilości.
Zgodnie z ww. rozporządzeniem niniejszy Gminny plan gospodarki odpadami
zawiera następujące rozdziały:
1) wstęp;
2) analizę stanu gospodarki odpadami;
3) prognozę zmian;
4) założone cele i przyjęty system gospodarki odpadami;
5) zadania strategiczne obejmujące okres co najmniej 8 lat;
6) harmonogram realizacji przedsięwzięć obejmujący okres 4 lat;
7) wnioski z analizy oddziaływania projektu planu na środowisko oraz sposób ich
uwzględniania w planie;
8) sposób monitoringu i oceny wdrażania planu;
9) streszczenie w języku niespecjalistycznym.
Ponadto niniejszy Gminny Plan Gospodarki Odpadami został opracowany
zgodnie z planami wyższego szczebla, tj.:
§ Krajowym Planem Gospodarki Odpadami (Mon. Pol. z 2003r., Nr 11, poz. 159),
§ Wojewódzkim Planem Gospodarki Odpadami uchwalonym przez Sejmik
Województwa Podlaskiego (Uchwała Nr IX/81/03),
§ Powiatowym Planem Gospodarki Odpadami dla Powiatu Białostockiego.
1.3 Analiza aktualnego stanu prawnego w zakresie gospodarki
odpadami
Obowiązujące prawo wprowadza zasady, które powinny być przestrzegane
w gospodarce odpadami (spis aktów prawnych znajduje się
w ZAŁĄCZNIKU NR 1).
W ustawie - Prawo ochrony środowiska wprowadzono następujące zasady:
Ø zasadę zintegrowanego podejścia do ochrony środowiska jako całości
(ochrona jednego lub kilku elementów przyrodniczych powinna być realizowana
z uwzględnieniem ochrony pozostałych elementów),
Ø zasadę zapobiegania (ten, kto podejmuje działalność mogącą negatywnie
oddziaływać na środowisko, jest obowiązany do zapobiegania temu oddziaływaniu),
Ø zasadę przezorności (ten, kto podejmuje działalność, której negatywne
oddziaływanie na środowisko nie jest jeszcze w pełni rozpoznane, jest obowiązany,
kierując się przezornością, podjąć wszelkie możliwe środki zapobiegawcze),
Ø zasadę „zanieczyszczający płaci” (ten, kto powoduje szkodę w środowisku,
w szczególności przez jego zanieczyszczenie, ponosi koszty usunięcia skutków
tego zanieczyszczenia oraz ten, kto może spowodować szkodę w środowisku,
w szczególności przez jego zanieczyszczenie, ponosi koszty zapobiegania temu
zanieczyszczeniu),
Ø zasadę dostępu obywateli do informacji o środowisku i jego ochronie na warunkach
określonych w ustawie — Prawo ochrony środowiska,
Ø zasadę uwzględniania wymagań ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju
przy opracowywaniu polityk, strategii, planów i programów,
Ø prawo obywateli do uczestniczenia w postępowaniu w sprawie wydania decyzji z
zakresu ochrony środowiska lub przyjęcia projektu polityki, strategii, planu lub
programu, w tym dotyczących gospodarki odpadami, w przypadkach określonych
w ustawie — Prawo ochrony środowiska,
Ø zasadę, że decyzja wydana z naruszeniem przepisów dotyczących ochrony
środowiska jest nieważna,
Ø zasadę, że podmioty korzystające ze środowiska oraz organy ochrony środowiska
są zobowiązane do stosowania metodyk referencyjnych, jeżeli metodyki takie
zostały określone na podstawie ustaw, przy czym jeżeli na podstawie ustaw
wprowadzono obowiązek korzystania z metodyki referencyjnej, dopuszczalne
jest stosowanie innej metodyki pod warunkiem udowodnienia pełnej równoważności
uzyskiwanych wyników.
W ustawie o odpadach sformułowano następujące zasady:
Ø zasadę przestrzegania właściwej hierarchii postępowania z odpadami (najbardziej
preferowanym działaniem jest zapobieganie powstawaniu odpadów, następnie
ograniczanie ilości i uciążliwości (szkodliwości) odpadów, odzysk
(wykorzystanie odpadów), unieszkodliwianie odpadów, z wyłączeniem składowania,
a najmniej preferowanym składowanie odpadów),
Ø zasadę bliskości (odpady powinny być w pierwszej kolejności poddawane
odzyskowi lub unieszkodliwiane w miejscu ich powstawania; jeżeli nie jest to
możliwe, to uwzględniając najlepszą dostępną technikę lub technologię,
powinny być przekazywane do najbliżej położonych miejsc, w których mogą
zostać poddane odzyskowi lub unieszkodliwione),
Ø zasadę rozszerzonej odpowiedzialności producenta (producent jest nie tylko
odpowiedzialny za powstające w procesie produkcyjnym odpady, ale również
za odpady powstające w trakcie użytkowania, jak i po zużyciu wytworzonych
przez niego produktów, odpowiednie projektowanie produktów).
W ustawie o odpadach zawarto wymaganie, aby stworzyć i utrzymać
w kraju zintegrowaną i wystarczającą sieć instalacji i urządzeń do odzysku
i unieszkodliwiania odpadów, spełniających wymagania określone w przepisach
o ochronie środowiska.
1.4. Gospodarka odpadami w świetle polityki ekologicznej państwa
na lata 2003-2010
Za priorytetowe cele w zakresie gospodarowania odpadami w latach
2003 - 2010 uznaje się:
Ø pełne wprowadzenie w życie regulacji prawnych zawartych w ustawie z dnia
27 kwietnia 2001r. o odpadach oraz rozporządzeniach wykonawczych do tej ustawy,
zgodnie z przyjętym harmonogramem,
Ø ratyfikację konwencji międzynarodowych dotyczących gospodarki odpadowej oraz
dostosowanie do wymagań tych konwencji prawodawstwa krajowego,
Ø zwiększenie poziomu odzysku (w tym recykling) odpadów przemysłowych poprzez
odpowiednią politykę podatkową i system opłat za korzystanie ze środowiska,
Ø stworzenie podstaw dla nowoczesnego gospodarowania odpadami komunalnymi,
zapewniających wzrost odzysku zmniejszającego ich masę unieszkodliwianą przez
składowanie co najmniej o 30% do 2006 roku i o 75% do roku 2010 (w stosunku
do roku 2000),
Ø zbudowanie - w perspektywie 2010 r. - krajowego systemu unieszkodliwiania
odpadów niebezpiecznych.
Najpilniejsze zadania o charakterze priorytetowym, które w ramach realizacji
wyżej wymienionych celów należy wykonać w latach 2003-2006:
Ø zakończenie wdrażania przepisów prawa w zakresie gospodarki odpadami,
zmienionego w latach 2001 - 2002 w ramach harmonizacji z prawem Unii Europejskiej,
poprzez uruchomienie systemów ewidencji i kontroli odpadów oraz opracowanie
i podjęcie realizacji krajowego i wojewódzkich planów gospodarki odpadami (2003r.,
opracowanie krajowego planu gospodarki odpadami – 2002r.);
Ø opracowanie i rozpoczęcie realizacji programów unieszkodliwienia odpadów szczególnie
niebezpiecznych, objętych przepisami Konwencji Sztokholmskiej w sprawie trwałych
zanieczyszczeń organicznych (2004r.);
Ø opracowanie i realizację krajowego i regionalnych planów zintegrowanego
gospodarowania odpadami niebezpiecznymi, obejmującego sieć magazynów, w tym
szczególnie magazynów odpadów powypadkowych oraz sieć instalacji do
unieszkodliwiania (2006r.);
Ø utworzenie lub powołanie w ramach już istniejących instytucji, ośrodka informacji
BAT/BREF o procesach technologicznych w zakresie przekształcania
i unieszkodliwiania odpadów (2004r.);
Ø utworzenie systemu zakładów demontażu i przerobu (strzępienia) pojazdów wycofanych
z eksploatacji, zapewniających zgodny z wymaganiami dyrektywy Unii Europejskiej
2000/53/WE poziom recyklingu odpadów oraz ponownego użycia wybranych części
samochodowych.
2. PODSTAWOWE INFORMACJE CHARAKTERYSUJĄCE OBSZAR GMINY
JUCHNOWIEC KOŚCIELNY
2.1 Położenie geograficzne
W układzie administracyjnym gmina Juchnowiec Kościelny położona jest
w województwie podlaskim, południowej części powiatu białostockiego i graniczy
z gminami: Białystok, Zabłudów, Bielsk Podlaski, Suraż, Turośń Kościelna,
Chororszcz i Wyszki. Gmina zajmuje obszar o pow. 172 km2 co stanowi 0,8%
obszaru województwa podlaskiego oraz 5,8% powiatu białostockiego. Gmina
podzielona jest na 46 miejscowości, siedzibą gminy jest Juchnowiec Kościelny.
2.2 Warunki glebowe, hydrogeologiczne i hydrologiczne
Rzeźba terenu
Północna część gminy jest mało urozmaicona, wysokości terenu wahają się
w granicach 140-145 m n.p.m., teren jest w znacznym stopniu zabagniony. Pozostała
część obszaru to pofałdowana powierzchnia gliniasta, urozmaicona niewysokimi
pagórkami. Najwyższy wał wzniesień ciągnie się równoleżnikowo między wsiami
Baranki i Simuny (166 m n.p.m.). Południowa część gminy należąca do Doliny
Górnej Narwi jest obszarem równinnym, pozbawionym zróżnicowanych elementów
morfologicznych. Wysokość terenu oscyluje w granicach 127-135 m n.p.m.
Warunki glebowe
Gmina położona jest w dwóch regionach glebowo-rolniczych. Część środkowa
i północna gminy należy do Zabłudowskiego regionu glebowo-rolniczego. Dominuje
tu rzeźba płaska niskofalista z licznymi zagłębieniami i dolinami. W regionie tym
występuje duża mozaika glebowa. Wśród gruntów ornych przeważają gleby kompleksu
żytniego słabego z dużym udziałem gleb kompleksu pszennego dobrego. Wśród
użytków zielonych przeważają łąki i pastwiska średniej jakości. Południowa część
gminy należy do Narwiańskiego regionu glebowo-rolniczego. Jest to region typowo
dolinny, obejmujący doliny górnej Narwii. Przeważają tu użytki zielone na siedliskach
łęgowych.
Wody powierzchniowe i podziemne
Teren gminy położony jest w zlewni rzeki Narew. Łączna powierzchnia wód
otwartych wynosi 158 ha, co stanowi 0,9 % obszaru gminy. Rzeki: Horonianka,
Niewodnica (Czaplinianka) i Turośnianka przecinają gminę w poprzek płynąć ze wschodu
na zachód. Doliny rzek, płaskie mało widoczne w krajobrazie, często podmokłe
i zabagnione. Rzeka Mieńka odwadnia południową część gminy, płynąc wyraźną doliną
w kierunku południowym. Południową granicę stanowi rzeka Narew płynąca ze wschodu
na zachód, szeroką zabagnioną doliną. Wszystkie rzeki i potoki spływające z obszaru
gminy są prawymi dopływami rz. Narew. W kierunku zachodnim odprowadzają wody
Horodnianka, Niewodnica (Czaplinianka) i Turośnianka (z dopływem Gniła), a w kierunku
południowym: Mieńka i dwa bezimienne cieki.
Gmina leży w rejonie ograniczonych, lokalnie dobrych zasobów wód podziemnych.
2.3 Sytuacja demograficzna
Wg danych statystycznych na dzień 31.12.2000r. w gminie zamieszkiwało
12 126 mieszkańców. Pod względem ludności gmina Juchnowiec Kościelny jest
największą gminą wiejską w województwie podlaskim.
Liczba ludności od okresu powojennego wzrosła o 35% największa dynamika
wzrostu wystąpiła w latach 1946-1970, oraz w latach 1978-1988. Największy wzrost
liczby ludności wystąpił we wsiach Kleosin, Osiedle Ignatki, Księżyno oraz w Juchnowcu
Dolnym i Górnym.
Zestawienie liczby mieszkańców i budynków w poszczególnych typach zabudowy
na terenie analizowanej gminy zamieszczono w TABELI 1.
TABELA 1
Liczba mieszkańców i budynków w poszczególnych typach zabudowy
|
Wyszczególnienie |
Typ zabudowy |
Ilość budynków |
Liczba mieszkańców |
|
GMINA JUCHNOWIEC KOŚCIELNY |
wielorodzinna |
33 |
3 154 |
|
jednorodzinna |
1 281 |
3 764 |
|
|
zagrodowa |
1 625 |
5 829 |
|
|
razem: |
2 939 |
12 747 |
Źródło: dane z Urzędu Gminy (2004r.)
Dominującą formą mieszkalnictwa na terenie GMINY JUCHNOWIEC KOŚCIELNY
jest zabudowa zagrodowa.
2.4 Sytuacja gospodarcza
W gminie zarejestrowanych było w 1999 r. 854 jednostek gospodarczych, z tego
sektora publicznego 13 i 841 sektora prywatnego. W działalności gospodarczej dominują
zakłady należące do osób fizycznych, stanowiące 83,3 % ogólnej liczby jednostek.
Największa liczba zakładów koncentruje się w strefie podmiejskiej Białegostoku
w miejscowości: Ignatki, Ignatki-Osiedle, Koplany, Księżyno, Stanisławowo, Hryniewicze,
Olmonty, Kleosin. Zajmują się one produkcją artykułów spożywczych i napojów,
działalnością wydawniczą – poligrafią, produkcją wyrobów ceramicznych i materiałów
budowlanych, prowadzą działalność budowlaną i transportową i składowanie.
Zestawienie ilościowe zakładów przemysłowych, placówek handlowo-usługowych,
obiektów użyteczności publicznej - zamieszczono w TABELI 2.
TABELA 2
Zakłady przemysłowe, placówki handlowo-usługowe, obiekty użyteczności publicznej
na terenie GMINY JUCHNOWIEC KOŚCIELNY
|
Gmina JUCHNOWIEC KOŚCIELNY |
Ilość podmiotów |
||
|
rodzaj działalności gospodarczej |
małych |
średnich |
dużych |
|
- produkcyjne - handlowo-usługowe - budowlane - transportowe (składowanie i łączność) - spożywcze - użyteczności publicznej - turystyczne |
35 500 55 20 15 8 3 |
20 130 10 5 2 - - |
3 - - - - - - |
Źródło: dane z Urzędu Gminy
Największe zakłady to Przedsiębiorstwo Robót Drogowych w Hryniewiczach,
„SUPERBRUK” w Hryniewiczach, firma „KAN” w Kleosinie, Przedsiębiorstwo Ceramiki
Budowlanej w Koplanach, Zakład Produkcji Garmażeryjnej „Lech”” w Ignatkach-Osiedlu,
„PARADISCO” w Ignatkach-Osiedlu
2.5 Uwarunkowania infrastrukturalne
q Infrastruktura techniczna
Gospodarka wodna
W gminie na 46 miejscowości gminnych nie zostało zwodociągowa 1 tj.:
Zaleskie. Mieszkańcy tej miejscowości zaopatrują się w wodę z wodociągów
zagrodowych i studni głębinowych. Długość sieci wodociągowej (bez przyłączy)
wynosi 141,8 km do której przyłączonych jest 2 529 budynków mieszkalnych.
Zaopatrzenie w wodę mieszkańców zwodociągowanych odbywa się z czterech ujęć
i stacji uzdatniania stanowiących własność gminy.
Odprowadzanie ścieków
Gmina posiada ok. 39,6 km sieci kanalizacyjnej. Ścieki z gospodarstw
domowych odprowadzane są do 1 oczyszczalni gminnej, o wydajności
Qdśr = 125,0 m3/d. Odprowadzanie ścieków z Kleosina i miejscowości: Osiedle Ignatki,
Śródlesie, Hryniewicze następuje za pomocą gminnej sieci kanalizacji sanitarnej
do kanalizacji sanitarnej miejskiej i miejskiej oczyszczalni ścieków w Białymstoku.
Ponadto funkcjonuje oczyszczalnia ścieków w Juchnowcu Kościelnym.
Zaopatrzenie w gaz
Przez teren gminy przebiega trasa gazociągu wysokiego ciśnienia DN 250
– relacji Białystok – Łapy – Łomża. Pozwala to na zasilanie w gaz przewodowy
odbiorców gminy Juchnowiec Kościelny. Z zadań w zakresie gazyfikacji zrealizowano:
- stację redukcyjno-pomiarową w okolicach Stanisławowa,
- stację redukcyjno-pomiarową w okolicach wsi Lewickie oraz dodatkową dla potrzeb
mieszkańców m. Białystok.
Ze stacji Stanisławowo na potrzeby mieszkańców gminy wyprowadzona
jest jedna „nitka” gazociągu średniego ciśnienia zaopatrujące w gaz mieszkańców
wsi Stanisławowo i Solniczki.
Odbiorcy Kleosina, Horodnian i Osiedla Ignatki czerpią gaz z sieci miejskiej
m. Białystok. Spółdzielnia Mieszkaniowa w Kleosinie ma doprowadzony gazociąg
średniego ciśnienia, natomiast osiedle domków jednorodzinnych w Kleosinie posiada
stację redukcyjno-pomiarową IIo i czerpie gaz o niskim ciśnieniu.
W gminie Turońś Kościelna zrealizowano gazociąg ś/c DN 180 we wsi
Niewodnica Korycka (położona w pobliżu granicy z gm. Juchnowiec Kościelny)
i podciągnięto nitkę gazociągu do granic gm. Juchnowiec Kościelny.
Zaopatrzenie w ciepło
Na terenie gminy istnieje 39 większych źródeł wytwarzania energii
cieplnej, obsługujących budynki użyteczności publicznej, zakłady przemysłowe
i gospodarstwa ogrodnicze (część nieczynnych). Większość z nich pracuje
na węgiel kamienny, niewielka na olej opałowy.
W budynkach mieszkalnych dominującym rozwiązaniem są lokalne
kotłownie budowane indywidualnie na paliwo stałe, olejowe i gazowe.
Zaopatrzenie w energię elektryczną
Gmina Juchnowiec Kościelny obsługiwana jest przez:
- Rejon Energetyczny BIAŁYSTOK-TEREN,
- Rejon Energetyczny ŁAPY
- Rejon Energetyczny BIAŁYSTOK-MIASTO
Gmina zasilana jest w energię elektryczną przez stacje transformatorowo
-rozdzielcze 110/15 kV, RPZ – 8, RPZ – 4 w Białymstoku i PRZ w Łapach.
Istniejące źródło zasilania w pełni pokrywają zapotrzebowanie mocy i energii
elektrycznej gminy.
Komunikacja
Na terenie gminy występują wg stanu na dzień 31.12.1998r.:
– droga krajowa BIAŁYSTOK – LUBLIN o długości 1,4 km o twardej
nawierzchni,
– droga wojewódzka: BIAŁYSTOK – WYSOKIE MAZOWIECKIE, o długości
4,36 km o twardej ulepszonej nawierzchni, ze ścieżką rowerową
w Księżynie,
– drogi powiatowe o długości 120,6 km, z tego o twardej nawierzchni
99,7 km (w tym ulepszonej – 79,4 km) oraz gruntowych 12,8 km,
– drogi gminne 54 km, z tego o nawierzchni twardej 11,2 km (w tym
ulepszonej 10,0 km) oraz gruntowych 12,8 km,
– drogi pozostające w zarządzie gminy jako drogi dojazdowe do pól.
Gospodarki odpadami – została opisana szczegółowo w ROZDZIALE NR 3 –
Analiza aktualnego stanu gospodarki odpadami.
3. ANALIZA AKTUALNEGO STANU GOSPODARKI ODPADAMI
System zorganizowanego wywozu odpadów zmieszanych i segregowanych
funkcjonuje na terenie Gminy Juchnowiec Kościelny od 2000r. System
gospodarki odpadami w Gminie Juchnowiec Kościelny na przestrzeni ostatnich
lat uległ znacznym zmianom, dzięki którym został usprawniony i dostosowany
do nowoczesnych trendów i wymogów.
Na terenie gminy 53% gospodarstw oraz 101 firm posiada podpisane
umowy na wywóz odpadów (dane z 1999r.). W 2000 r. rozpoczęto wdrażanie
programu selektywnej zbiórki odpadów. Dzięki pomocy PFOŚiGW zakupiono
pojemniki typu PA-1100 przeznaczone do selektywnej zbiórki odpadów, które
zostały ustawione w gniazdach po 3 sztuki w każdym: żółty na plastikowe butelki PET,
zielony na szkło, czerwony na puszki aluminiowe.
W miejscowości Śródlesie prowadzony jest workowy system selektywnej zbiórki
odpadów. Posegregowane odpady odbierane są od mieszkańców nieodpłatnie. Odpady
wywożone są przez firmy „ASTWA”, „CZYŚCIOCH” i „MPO” na miejskie składowisko
odpadów komunalnych m. Białegostoku zlokalizowane w miejscowości Hryniewicze
(gm. Juchnowiec Kościelny). Pozostałe odpady trafiają na nielegalne wysypiska wiejskie.
3.1. Rodzaj, ilość i źródła powstawania wszystkich odpadów, w szczególności
odpadów komunalnych
W niniejszym Planie gospodarki odpadami, zgodnie z konstrukcją krajowego planu
gospodarki odpadami (KPGO – Mon. Pol. z 2003r. Nr 11, poz. 159) dokonano podziału
odpadów na 2 zasadnicze grupy:
1- odpady powstające w sektorze komunalnym
– odpady komunalne
– komunalne osady ściekowe
2- odpady powstające w sektorze gospodarczym
– odpady inne niż niebezpieczne
– odpady o charakterze niebezpiecznym.
Szczegółową charakterystykę jakościowo – ilościową odpadów komunalnych,
będącą podstawą konstrukcji planu, zawiera ZAŁĄCZNIK NR 3, a w ZAŁĄCZNIKU
NR 3A,D zawarto dane w ww. zakresie dotyczące analizowanej gminy wiejskiej.
W ZAŁĄCZNIKU NR 3A zamieszczono szczegółowe zestawienia ilościowe odpadów
powstających na terenie analizowanej gminy, tj.: odpadów komunalnych, osadów
ściekowych oraz odpadów z sektora gospodarczego (wg danych: GUS, Wojewódzkiego
Urzędu Statystycznego, Urzędu Marszałkowskiego, Starostwa Powiatowego oraz
Urzędu Gminy). Natomiast ZAŁĄCZNIK NR 3D zawiera charakterystykę jakościową
odpadów.
3.1.1 Odpady powstające w sektorze komunalnym
3.1.1.1 Odpady komunalne
W TABELI 3 zamieszczono bilans wytwarzanych odpadów komunalnych
w analizowanej gminie wiejskiej – stan istniejący na rok 2002 (w podziale na 18
strumieni odpadów komunalnych). Bilansu dokonano w oparciu o wskaźniki
generowania strumieni odpadów komunalnych wg KPGO.
TABELA 3
Bilans odpadów komunalnych w GMINIE JUCHNOWIEC KOŚCIELNY w 2003 r.
w podziale na 18 strumieni odpadów [Mg]
|
Lp. |
Strumień odpadów komunalnych
|
Ilości odpadów komunalnych wytworzone w gminie w 2002 r. [Mg] |
|
1 |
Odpady organiczne, ogółem |
295,6 |
|
2 |
Odpady zielone |
54,9 |
|
3 |
Papier i tektura (nieopakowaniowe) |
146,3 |
|
4 |
Opakowania z papieru i tektury |
212,1 |
|
5 |
Opakowania wielomateriałowe |
23,8 |
|
6 |
Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) |
275,2 |
|
7 |
Opakowania z tworzyw sztucznych |
88,6 |
|
8 |
Tekstylia |
61,9 |
|
9 |
Szkło (nieopakowaniowe) |
13,2 |
|
10 |
Opakowania ze szkła |
259,7 |
|
11 |
Metale |
59,6 |
|
12 |
Opakowania z blachy stalowej |
21,4 |
|
13 |
Opakowania z aluminium |
6,1 |
|
14 |
Odpady mineralne |
171,7 |
|
15 |
Drobna frakcja popiołowa |
491,1 |
|
16 |
Odpady wielkogabarytowe |
230,9 |
|
17 |
Odpady budowlane |
661,0 |
|
18 |
Odpady niebezpieczne |
33,0 |
|
RAZEM |
3 106,1 |
|
Źródło: obliczenia własne
Z uwagi, iż na terenie analizowanej gminy nie wykonywano badań ilościowo-jakościowych
wytwarzanych tu odpadów, w niniejszym Planie przyjęto do obliczeń wskaźniki emisji
odpadów wg KPGO (Mon. Pol. z 2003r., Nr 11, poz. 159).
W TABELI 4 zamieszczono bilans odpadów komunalnych w analizowanej
gminie w 2002r. w podziale na odpady: biodegradowalne, opakowaniowe,
wielkogabarytowe, budowlane, niebezpieczne (wchodzące w strumień odpadów
komunalnych), pozostałe do składowania.
TABELA 4
Bilans odpadów komunalnych GMINA JUCHNOWIEC KOŚCIELNY 2003r. w podziale
na odpady: biodegradowalne, opakowaniowe, wielkogabarytowe, budowlane,
niebezpieczne, do składowania
|
Lp. |
Wyszczególnienie |
Obszar wiejski [Mg] |
|
1 |
Odpady biodegradowalne |
708,9 |
|
2 |
Odpady opakowaniowe |
611,7 |
|
3 |
Odpady wielkogabarytowe |
230,9 |
|
4 |
Odpady budowlane |
661,0 |
|
5 |
Odpady niebezpieczne z grupy odpadów komunalnych |
33,0 |
|
6 |
Pozostałe do składowania |
860,6 |
|
RAZEM |
3 106,1 |
|
Źródło: obliczenia własne
Zestawienie bilansowe w TABELI 4 z wyszczególnieniem ww. odpadów
wykonano z uwagi na, zaprezentowane w dalszej części niniejszego opracowania,
działania planistyczne w gospodarce odpadami komunalnymi, uwzględniające
(wg KPGO i WPGO oraz PPGO) problem konieczności: odzysku i unieszkodliwiania
odpadów ulegających biodegradacji, odzysku substancji, materiałów i energii z odpadów,
odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych, wydzielenia odpadów
wielkogabarytowych, budowlanych ze strumienia odpadów komunalnych
i ich zagospodarowania oraz wydzielenia odpadów niebezpiecznych ze strumienia
odpadów komunalnych i ich unieszkodliwienia. Zestawienie takie daje obraz ilości
aktualnie wytwarzanych (wg wskaźników) ww. odpadów, dla których konieczne będzie
podjęcie odpowiednich (wyszczególnionych w dalszej części niniejszego opracowania)
planistycznych działań, w celu spełnienia obowiązujących i przewidywanych wymogów
przepisów prawnych w gospodarce odpadami.
3.1.1.2 Komunalne osady ściekowe
Szczegółową charakterystykę jakościowo – ilościową komunalnych
osadów ściekowych, będącą podstawą konstrukcji planu, zawiera ZAŁĄCZNIK NR 3.
Wykaz oczyszczalni ścieków z terenu analizowanej gminy, wraz z ich
charakterystyką (lokalizacja, parametry, przepustowość, typ itd.) oraz zestawieniem
ilości wytwarzanych osadów ściekowych wraz ze sposobami zagospodarowania tych
osadów zawiera ZAŁĄCZNIK NR 3A.
Bilans komunalnych osadów ściekowych na terenie analizowanej gminy stan
na 2003r. - przedstawia TABELA 5.
TABELA 5
Zestawienie ilościowe komunalnych osadów ściekowych z oczyszczalni ścieków
- GMINY JUCHNOWIEC KOŚCIELNY - stan na 2003 r. [Mg s.m. / rok]
|
Gmina |
Oczyszczalnia ścieków – miejscowość |
Przepustowość proj. [m3/dobę] |
Ilość osadów ściekowych wytworzonych w 2001 r. [Mg s.m. /rok] |
|
Juchnowiec Kościelny |
komunalna gminy Juchnowiec Kościelny |
160 |
4 |
|
komunalna – Dom Pomocy Społecznej w Czerewkach |
150 |
Źródło: wg danych z Urzędu Gminy, WPGO
3.1.2 Odpady powstające w sektorze gospodarczym
W ZAŁĄCZNIKU NR 3A zamieszczono szczegółowe zestawienia ilościowo
– jakościowe dotyczące odpadów powstających w sektorze gospodarczym na terenie
analizowanej gminy (wg danych: GUS, Urzędu Marszałkowskiego, Starostwa
Powiatowego).
3.1.2.1 Odpady powstające w sektorze gospodarczym inne
niż niebezpieczne
TABELA 6
Wytwórcy, którzy wytwarzali ponad 90% całkowitej masy odpadów innych niż
niebezpieczne z sektora gospodarczego w roku 2001
|
Nazwa przedsiębiorstwa |
Miejscowość |
Masa (Mg) |
|
Miejskie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych Sp. z o.o. w Białymstoku |
Białystok z/s w Hryniewiczach (Juchnowiec Kościelny) |
20 062,9 |
Źródło: WPGO
3.1.2.2 Odpady niebezpieczne powstające w sektorze gospodarczym
Brak danych dotyczących odpadów niebezpiecznych powstających
w sektorze gospodarczym.
Odpady z akcji zwalczania poważnych awarii, miejscowych zagrożeń środowiska
i ich skutków na obszarze województwa podlaskiego
Zagrożeniem dla środowiska i źródłem powstania odpadów poakcyjnych
może być dalekosiężny transport ciekłych i gazowych paliw energetycznych przez
województwo (gazociągi i ropociągi). Rozszczelnienie gazociągów i ropociągów może
spowodować powstanie strefy zagrożenia wybuchem oraz skażenie środowiska.
Transport materiałów niebezpiecznych stwarza zagrożenie wystąpienia
poważnych awarii, zwłaszcza na drogach przenoszących ruch międzynarodowy
towarów. Według informacji Komendy Wojewódzkiej PSP w Białymstoku w latach
1999 – 2002 miały miejsce 553 akcje ratownicze, w których używano neutralizatorów
substancji niebezpiecznych oraz 401 akcji z użyciem sorbentów. Najwięcej wystąpiło
zdarzeń z udziałem paliw płynnych (benzyn i olejów) – 504 oraz paliw gazowych
(acetylen, metan, propan, butan, propan-butan) – 105 przypadków. W innych zdarzeniach
– 46 przypadków - występowało 25 różnych substancji chemicznych.
Dla zwiększenia nadzoru nad przestrzeganiem przepisów w zakresie drogowego
przewozu materiałów niebezpiecznych prowadzone są w województwie akcje kontroli tych
przewozów koordynowane przez policję. W akcjach uczestniczą także Państwowa Straż
Pożarna, Transportowy Dozór Techniczny oraz Inspekcja Ochrony Środowiska.
Od października 2002 r. kontrole w tym zakresie prowadzi również Inspekcja
Transportu Drogowego.
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku prowadzi wykaz
potencjalnych sprawców poważnych awarii. Rejestr obejmował 37 zakładów i obiektów
(stan na koniec 2001 r.):
TABELA 7
Charakterystyka gazociągów i rurociągów paliwowych
|
L.p. |
Trasa przebiegu |
Średnica Przewodu ( mm) |
Ciśnienie Robocze (atm.) |
Uwagi |
|
1. |
gazociąg JAMAL, gminy : Michałowo, Gródek, Supraśl, Zabłudów, Juchnowiec Dolny, Turośń Kościelna, Suraż, Łapy, Sokoły, Wysokie Mazowieckie, Zambrów, Szumowo. |
ø 1400 |
max 70 |
gazociąg podziemny, tłocznia i pomiarownia w Kondratkach |
Źródło: WPGO
3.1.3 Zbiorcze zestawienie odpadów powstających na terenie gminy
Zbiorcze zestawienie ilościowe odpadów powstających na terenie analizowanej gminy
(stan na 2003 r.) – zamieszczono w TABELI 8.
TABELA 8
Zestawienie ilościowe odpadów powstających w GMINIE JUCHNOWIEC
KOŚCIELNY 2003r. [Mg]
|
Lp. |
Wyszczególnienie |
Ilość [Mg] |
|
1 |
Odpady komunalne |
3 106,1 |
|
2 |
Komunalne osady ściekowe |
4,0 |
|
3 |
Odpady z sektora gospodarczego inne niż niebezpieczne |
20 062,9 |
|
4 |
Odpady z sektora gospodarczego niebezpieczne |
b.d. |
Źródło: obliczenia własne
3.2. Rodzaj i ilość odpadów poddawanych poszczególnym procesom
odzysku i unieszkodliwiania
3.2.1 Odpady z sektora komunalnego
3.2.1.1 Odzysk i unieszkodliwianie odpadów komunalnych
Na terenie analizowanej gminy selektywna zbiórka odpadów komunalnych
nie występuje.
3.2.1.2 Odzysk i unieszkodliwianie komunalnych osadów
ściekowych
Odzysk, wykorzystanie i unieszkodliwianie komunalnych osadów
ściekowych powstających na terenie analizowanej gminy – obrazuje
TABELA 9 – komunalne osady ściekowe podano w zestawieniu ilościowym
z oczyszczalni ścieków zlokalizowanej w gminie.
TABELA 9
Odzysk i unieszkodliwianie komunalnych osadów ściekowych w GMINY
JUCHNOWIEC KOŚCIELNY – zestawienie ilościowe - stan na 2002 r.
[Mg s.m. / rok]
|
Gmina |
Oczyszczalnia ścieków – miejscowość |
Przepustowość proj. [m3/dobę] |
Ilość osadów ściekowych wytworzonych w 2001 r. [Mg s.m. /rok] |
Sposób |
Odzysk, wykorzystanie i unieszkodliwianie
|
|
Juchnowiec Kościelny |
komunalna w Juchnowcu Kościelnym |
160 |
4 |
b.d. |
składowanie |
Źródło: dane z Urzędu Gminy
Szczegółowe zestawienia dotyczące osadów ściekowych wraz z charakterystyką
oczyszczalni ścieków z terenu analizowanej gminy wiejskiej ZAŁĄCZNIK NR 3A.
3.2.1.3 Składowanie odpadów z sektora komunalnego
Przyjmując założenia z WPGO, PPGO zakłada się, że około 39 Mg/rok odpadów
komunalnych jest poddana odzyskowi. Pozostałe odpady komunalne trafiają
jako zmieszane na składowisko odpadów i tam są deponowane.
TABELA 10
Rodzaj i ilość odpadów - sektor komunalny – GMINA JUCHNOWIEC
KOŚCIELNY 2003r. składowanie
|
Lp. |
Wyszczególnienie |
Składowanie |
|
|
[%] |
[Mg/rok] |
||
|
1 |
Odpady biodegradowalne |
100,0 |
708,9 |
|
2 |
Odpady opakowaniowe |
100,0 |
611,7 |
|
3 |
Odpady wielkogabarytowe |
100,0 |
230,9 |
|
4 |
Odpady budowlane |
100,0 |
661,0 |
|
5 |
Odpady niebezpieczne z grupy odpadów komunalnych |
100,0 |
33,0 |
|
6 |
Komunalne osady ściekowe |
100,0 |
4,0 |
|
7 |
Pozostałe |
100,0 |
856,6 |
|
RAZEM: |
100,0 |
3 106,1 |
|
Źródło: obliczenia własne
3.2.2 Odpady z sektora gospodarczego
3.2.2.1 Odpady z sektora gospodarczego inne niż niebezpieczne
Brak danych dotyczących wytwarzania odpadów z sektora gospodarczego
innych niż niebezpieczne.
3.2.2.2 Odpady z sektora gospodarczego niebezpieczne
Brak danych dotyczących wytwarzania odpadów niebezpiecznych
z sektora gospodarczego.
3.3 Isniejące systemy zbierania wszystkich odpadów, w szczególności
odpadów komunalnych
System gospodarki odpadami na terenie analizowanej gminy regulowany
jest zarówno ogólnie obowiązującymi przepisami w w/w zakresie, jak również lokalnymi
aktami prawnymi, wydanymi na ich podstawie, tj.:
- uchwała Nr XXVII/201/97 Rady Gminy w Juchnowcu Dolnym z dnia 14.08.1997r.
w sprawie utrzymania czystości i porządku na terenie gminy Juchnowiec Dolny,
- decyzja Wójta Gminy Juchnowiec Kościelny Nr UAN.III.7330-32/98 z dnia 25.03.1998r.
ustalająca warunki zabudowy i zagospodarowania terenu inwestycji polegającej
na realizacji i budowie Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych dla Miasta
Białegostoku we wsi Hryniewicze na terenie istniejącego wysypiska odpadów
komunalnych w zakresie budowy sortowni odpadów i kompostowni wraz
z obiektami pomocniczymi,
- decyzja Urzędu Rejonowego w Białymstoku Nr NB.II.7351-7/10/96-98p
z dnia 22.04.1998 r. zatwierdzająca projekt budowlany i wydanie pozwolenia
na budowę Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych dla miasta Białegostoku
na działkach nr geod. 445, 436 i 443 poł. w Hryniewiczach, gm. Juchnowiec
Kościelny,
- decyzja Starostwa Powiatowego w Białymstoku Nr RL.IV.6223/12/2000
z dnia 20.04.2000r. udzielająca Miejskiemu Przedsiębiorstwu Robót Drogowych
Sp. z o.o. w Białymstoku z/s w Hryniewiczach pozwolenia wodnoprawnego na
odprowadzenie wód opadowych z terenu zakładu,
- decyzja Urzędu Gminy w Juchnowcu Kościelnym Nr B.III.7331-56/01
z dnia 30.08.2001r. ustalająca warunki zabudowy i zagospodarowanie terenu dla
inwestycji polegającej na realizacji rozbudowy istniejącego składowiska odpadów
komunalnych o kwaterę nr III na działce nr geod. 436 w Hryniewiczach.
Uchwała Nr XXVII/201/97 z dn. 14.08.1997r. zobowiązuje właścicieli
nieruchomości, m.in. do wyposażenia ich w odpowiednią liczbę zbiorników
na odpady, dostosowanych do systemu wywozu odpadów.
System zorganizowanego wywozu odpadów zmieszanych i segregowanych
funkcjonuje na terenie Gminy Juchnowiec Kościelny od 2000r. System gospodarki
odpadami w Gminie Juchnowiec Kościelny na przestrzeni ostatnich lat uległ
znacznym zmianom, dzięki którym został usprawniony i dostosowany do
nowoczesnych trendów i wymogów.
Na terenie gminy 53% gospodarstw oraz 101 firm posiada podpisane umowy
na wywóz odpadów (dane z 1999r.). W 2000 r. rozpoczęto wdrażanie programu
selektywnej zbiórki odpadów. Dzięki pomocy PFOŚiGW zakupiono pojemniki typu
PA-1100 przeznaczone do selektywnej zbiórki odpadów, które zostały ustawione
w gniazdach po 3 sztuki w każdym:
- żółty na plastikowe butelki PET,
- zielony na szkło,
- czerwony na puszki aluminiowe.
W miejscowości Śródlesie prowadzony jest workowy system selektywnej zbiórki
odpadów. Posegregowane odpady odbierane są od mieszkańców nieodpłatnie.
Odpady wywożone są przez firmy „ASTWA”, „CZYŚCIOCH” i „MPO” na miejskie
składowisko odpadów komunalnych m. Białegostoku zlokalizowane w miejscowości
Hryniewicze (gm. Juchnowiec Kościelny).
TABELA 11
Obsługa mieszkańców Gminy Juchnowiec Kościelny
w zakresie wywozu odpadów stałych zmieszanych
|
Typ zabudowy |
Liczba mieszkańców objętych obsługą |
Ilość budynków objętych obsługą |
% mieszkańców objętych obsługą |
Użytkowane pojemniki |
Częstotliwość wywozu w miesiącu |
|
|
wielorodzinna |
3 054 |
33 |
100 |
1 100l – 493 szt. |
2-4 x |
|
|
jednorodzinna |
2 543 |
848 |
70 |
120l - 705 szt., 140l - 30 szt., 110l - 500 szt. |
||
|
zagrodowa |
2 864 |
791 |
50 |
110l – 407 szt., 140l – 17 szt., 120l - 657 szt., 240l - 5 szt. |
||
|
Gmina razem: |
8 461 |
1 672 |
68 |
|
|
|
Źródło: Urząd Gminy
System odbioru odpadów stałych zmieszanych od ludności funkcjonuje
na analizowanym obszarze na zasadzie umów na odbiór odpadów. Odpady wywożone są
sprzętem specjalistycznym z pojemników 1100l, 110l, 120l, 140l, 240l z częstotliwością
co 2 - 4 tygodnie. Ceny usług wywozu odpadów - za 1 m3 wynosi 27,45 zł.
TABELA 12
Obsługa mieszkańców Gminy Juchnowiec Kościelny
w zakresie selektywnej zbiórki odpadów
|
Typ zabudowy |
Liczba mieszkańców objętych obsługą |
Ilość budynków objętych obsługą |
% mieszkańców objętych obsługą |
Użytkowane pojemniki / worki |
|
|
wielorodzinna |
3 054 |
33 |
100 |
PA-1100l – 39 szt.
|
|
|
jednorodzinna |
2 906 |
970 |
80 |
PA-1100l - 39 szt. |
|
|
zagrodowa |
4 583 |
1 265 |
80 |
PA-1100l - 57 szt.
|
|
|
Gmina razem: |
11 689 |
2 268 |
94 |
|
|
Źródło: Urząd Gminy
System zbiórki i wywozu odpadów z obiektów użyteczności publicznej, placówek
usługowo-handlowych i zakładów przemysłowych na terenie analizowanej gminy
prezentuje TABELA 13.
TABELA 13
Obsługa obiektów, zakładów w Gminie Juchnowiec Kościelny
wywóz odpadów
|
Obiekty, zakłady |
% obsługiwanych obiektów, zakładów |
Rodzaj użytkowanych pojemników |
Częstotliwość wywozu |
|
Obiekty użyteczności publicznej |
100 |
110l – 2 szt. KP-7 – 6 szt. |
raz w tygodniu |
|
Zakłady przemysłowe |
100 |
700l – 7 szt. KP-7 – 20 szt. |
|
|
Placówki usługowo-handlowe |
80 |
700l – 45 szt. KP-7 – 94 szt. |
|
|
Obiekty turystyczne |
- |
110l – 200 szt. |
- |
Źródło: Urząd Gminy
3.4 Rodzaj, rozmieszczenie oraz moc przerobowa instalacji do odzysku
i unieszkodliwiania odpadów, w szczególności odpadów komunalnych
Na terenie gminy Juchnowiec Kościelny eksploatowane jest składowisko
miejskie w m. Hryniewicze, ok. 8 km odległości od m. Juchnowiec Kościelny.
Właścicielem składowiska jest Urząd Miejski w Białymstoku, a zarządcą Spółka
„Lech” w Hryniewiczach. Obiekt został oddany do eksploatacji w 1980r.
Przewidywany rok zakończenia eksploatacji obiektu 2020r. Powierzchnia
składowiska obejmuje 26,87 ha. Całkowita pojemność składowiska wynosi:
1 073 630 m3; pojemność wykorzystana stanowi: 834 000 m3. Składowisko jest
zapełnione w około 77 %. Pojemność pozostała do eksploatacji to 239 630 m3.
Kierowane są tu wyłącznie odpady zmieszane, balastowe z terenu gminy Juchnowiec
Kościelny oraz z terenu miasta Białystok, gminy Turośń Kościelna, miasta i gminy
Zabłudów. Odpady przed zdeponowaniem na składowisku są wstępnie sortowane
z wielkogabarytowych i użytkowych. Sprzęt techniczny pracujący na składowisku
stanowi: spychacz - 1 szt., kompaktor - 2 szt., ładowarka kołowa - 1 szt. Składowisko
uszczelnione jest geomembraną PEHD o grubości 2 mm. Obiekt wyposażony jest
w drenaż odcieków, zbiornik na odcieki, instalację odgazowującą, piezometry,
ogrodzenie, zieleń ochronną, budynek socjalno-biurowy, wagę samochodową, brodzik
dezynfekcyjny, przyłącze wodociągowe, kanalizacyjne, oświetlenie, instalację
elektryczną, utwardzony plac manewrowy, boksy na surowce wtórne. Długość drogi
dojazdowej 0,5 km. Stacja transformatorowa znajduje się na terenie obiektu.
Składowisko jest odpowiednio oznakowane. Dochód z opłat za składowanie odpadów
na składowisku kształtują się na poziomie: 29 616,30 zł/rok.
Rodzaj, rozmieszczenie oraz moc przerobowa instalacji do odzysku i unieszkodliwiania
odpadów, w szczególności odpadów komunalnych zostały zamieszczone w TABELI 14.
TABELA 14
Rodzaj, rozmieszczenie oraz moc przerobowa instalacji do odzysku i unieszkodliwiania
odpadów*, w szczególności odpadów komunalnych – GMINA JUCHNOWIEC
KOŚCIELNY – 2003 r.
|
Gmina |
Lokalizacja |
Powierzchnia
[ha] |
Pojemność całkowita
tys. [Mg]
|
Pojemność pozost. do eksploatacji tys.[Mg]
|
Ilość odpadów składowan.*
tys. [m3/rok] |
|
GMINA JUCHNOWIEC KOŚCIELNY |
Hryniewicze |
26,87 |
429,5
|
95,9
|
80,0
|
Źródło: wg danych z Urzędu Gminy
Rozmieszczenie istniejących na analizowanym obszarze instalacji zostało
przedstawione graficznie - ZAŁĄCZNIK NR 2.
Szczegółowa charakterystyka ww. składowiska odpadów została zamieszczona
w ZAŁĄCZNIKU NR 3B.
3.5 Wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie zbierania,
transportu, odzysku oraz unieszkodliwiania odpadów komunalnych
Na terenie gminy Juchnowiec Kościelny działalność w zakresie świadczenia usług
związanych ze zbieraniem, transportem, odzyskiem oraz unieszkodliwianiem
odpadów komunalnych prowadzi:
- PUH „MPO” Sp. z o.o. ul. 27-Lipca 62, 15-102 Białystok;
- PUA „Astwa” Sp. z o.o., ul. Kombatantów 4, 15-102 Białystok;
- PUH „Czyścioch”, ul. Octowa 2A, 15-102 Białystok.
4. PROGNOZA ZMIAN
4.1. Prognoza zmian demograficznych na terenie gminy
W południowej części gminy występuje tendencja spadkowa liczby mieszkańców.
W okresie 1988-1999 utrzymywał się dodatni przyrost naturalny, mimo wzrostu liczby
zgonów. Na terenie gminy występuje dodatnie saldo migracji z różnym natężeniem
w poszczególnych latach.
Prognozę zmian demograficznych do roku 2015 przyjętą do konstrukcji niniejszego
Planu na obszarze analizowanej gminy zamieszczono w TABELI 15.
TABELA 15
Prognoza zmian demograficznych na obszarze GMINY JUCHNOWIEC KOŚCIELNY
|
Rodzaj obszaru |
Ludność |
||||
|
1995 r. |
2000 r. |
2005 r. |
2010 r. |
2015 r. |
|
|
Wiejski |
11 016 |
12 066 |
13 548 |
14 896 |
17 000 |
Źródło: na podstawie danych z Urzędu Gminy
Szczegółową prognozę zmian demograficznych w analizowanej gminie
do roku 2015, we wszystkich latach analizowanego okresu - zamieszczono
w ZAŁĄCZNIKU NR 4A.
4.2 Prognoza zmian - odpady - sektor komunalny
4.2.1 Odpady komunalne
Na ilość odpadów komunalnych wpływa liczba mieszkańców oraz zmiany jednostkowych
wskaźników emisji odpadów, których trendy zmian wynikają głównie z przesłanek
rozwoju gospodarczo – społecznego. Prognozę zmian wskaźników emisji odpadów
wykonano w oparciu o dane i założenia zamieszczone w Krajowym Planie Gospodarki
Odpadami oraz Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami oraz Powiatowym Planie
Gospodarki Odpadami. Przyjęto w nich na najbliższe 12 lat „optymistyczny” wariant
rozwoju sytuacji, który w przyszłości będzie kształtował skład odpadów.
Przewidywanie zmian składu strumienia odpadów opierało się, m.in. na następujących
przesłankach:
· rozwój gospodarki będzie postępował bez większych załamań i struktura gospodarki
będzie zbliżała się do gospodarki krajów zachodnioeuropejskich,
· rozwój gospodarczy, który powoli pociągał będzie za sobą wzrost zamożności
społeczeństwa, spowoduje m.in. rozwój rynku prasowego, a to w konsekwencji
wpłynie także na wzrost ilości papieru w odpadach,
· powoli następować będzie rozwój sieci gastronomicznej, w tym rozwój punktów
zbiorowego żywienia w zakładach pracy, co spowoduje równocześnie
„przemieszczanie się” odpadów spożywczych z dzielnic mieszkalnych do centrów
miast; rozwojowi sieci gastronomii sprzyjać też będzie zmiana systemu pracy
wzorowana na standardach zachodnich, czyli praca z przerwą na lunch,
· zakłada się, że przez najbliższe 5 lat, dominować będą postawy konsumpcyjne,
wysoce „odpadogenne”, następnie zaś, stopniowo, coraz częściej obserwować
będzie się postawy proekologiczne, w których zawarty będzie również świadomy
stosunek do problematyki odpadów; uwidoczni się to również m.in. spadkiem ilości
tworzyw sztucznych przy równoczesnym zwiększeniu ilości szkła i wyrobów z drewna
czy innych materiałów, przede wszystkim materiałów podatnych na recyrkulację (szkło)
czy łatwo degradowalnych – jak papier czy drewno,
· po początkowym okresie stagnacji nastąpi rozwój budownictwa, w szczególności
prac remontowo-budowlanych, co zaowocuje wzrostem ilości odpadów
poremontowych (w tym gruzu),
· stopniowo będzie zwiększać się ilość mieszkańców korzystających z sieci gazowej,
co będzie skutkować zmniejszaniem się ilości wytwarzanych odpadów mineralnych
i drobnej frakcji popiołowej.
Przedstawiony scenariusz rozwijał będzie się wolno, wobec czego założono
też niewielkie – w skali rocznej – zmiany „emisji” poszczególnych składników, zmiany
nie większe niż 3% - ZAŁĄCZNIK NR 4.
Na podstawie KPGO, WPGO i PPGO zakłada się, że do 2006r. wszyscy
mieszkańcy analizowanego obszaru zostaną objęci zorganizowanym systemem
zbiórki odpadów komunalnych. Prognozowany scenariusz wydarzeń zaprezentowano
w TABELI 16.
TABELA 16
Przewidywany rozwój usług odbioru odpadów komunalnych
|
Rok |
2004 |
2005 |
2006 |
|
Obszar miejski |
90 % |
95 % |
100 % |
Źródło: KPGO
W TABELI 17 zamieszczono dane dotyczące prognozowanej masy odpadów
komunalnych do roku 2015.
Szczegółowe wyliczenia i bilanse (wg wskaźników i założeń z KPGO i WPGO)
- prognozowana masa poszczególnych strumieni odpadów w latach 2004-2015
dla terenu analizowanej gminy - zawiera ZAŁĄCZNIK NR 4. Poniżej przedstawiono
jedynie efekty końcowe ww. procedur bilansowych.
TABELA 17
Prognozowana ilość odpadów komunalnych w GMINIE JUCHNOWIEC KOŚCIELNY
w latach 2004 – 2015 [Mg]
|
Rok |
Teren wiejski [Mg] |
|
2004 |
3 278,8 |
|
2005 |
3 447,2 |
|
2006 |
3 564,5 |
|
2007 |
3 687,3 |
|
2008 |
3 815,8 |
|
2009 |
3 951,5 |
|
2010 |
4 093,0 |
|
2011 |
4 273,9 |
|
2012 |
4 464,6 |
|
2013 |
4 665,0 |
|
2014 |
4 877,2 |
|
2015 |
5 001,1 |
Źródło: prognoza emisji odpadów komunalnych do 2015 r. - w oparciu
o wskaźniki generowania strumieni odpadów komunalnych wg KPGO,
z uwzględnieniem prognozy zmian tych wskaźników wg KPGO
(Mon. Pol. z 2003r. Nr 11, poz. 159)
4.2.2 Komunalne osady ściekowe
Ze względu na rozbudowę systemu kanalizacji ściekowej w analizowanej
gminie, produkcja osadów ściekowych będzie wzrastać, stąd wynika konieczność
intensyfikacji prac w kierunku tworzenia infrastruktury przetwarzania osadów ściekowych
i tworzenia popytu na osady przetworzone.
W TABELI 18 zamieszczono dane liczbowe dotyczące prognozowanej masy
komunalnych osadów ściekowych.
TABELA 18
Prognozowana ilość komunalnych osadów ściekowych
w GMINIE JUCHNOWIEC KOŚCIELNY do roku 2015 (tys. Mg s.m. / rok)
|
Rok |
Masa osadów (tys. Mg s.m.) |
|
2002 |
0,004 |
|
2007 |
0,0064 |
|
2011 |
0,0083 |
|
2015 |
0,001 |
Źródło: obliczenia wykonano uwzględniając: dane wyjściowe 2002r., założenia
dot. rozbudowy sieci kanalizacyjnej, modernizacji oczyszczalni ścieków
- wg Urzędu Gminy, założenia WPGO, PPGO i analiza własna
4.3 Porgnoza zmian - odpady - sektor gospodarczy
Zmiany w ilości i rodzaju wytwarzanych w sektorze gospodarczym odpadów
w perspektywie czasowej do roku 2015 zależeć będą przede wszystkim od rozwoju
poszczególnych gałęzi przemysłu, rzemiosła i usług. Z doświadczeń światowych
wynika, że na każde 1% wzrostu PKB przypada 2% wzrostu ilości
wytwarzanych odpadów (KPGO, 2002). Przyjmując wariant „optymistyczny”
rozwoju sytuacji w Polsce, jako stałą tendencję przewiduje się wyjście z recesji
i rozwój gospodarczy kraju w następstwie restrukturyzacji przemysłu i handlu
w okresie najbliższych 15 lat. Budowie nowoczesnej gospodarki towarzyszyć będzie
rozwój małych i średnich przedsiębiorstw.
Przewiduje się, że do roku 2015 dominować będzie tendencja zniżkowa
w liczbie mieszkańców. Wraz z poprawą warunków życia wzrastać będzie średnia
wieku ludności, co spowoduje większe zapotrzebowanie na usługi medyczne. Skutkiem
tego będzie wzrost ilości odpadów z jednostek służby zdrowia.
Upowszechniane będą, wzorem ocen oddziaływania na środowisko, oceny
cyklu życiowego produktu. Dotyczyć to będzie przede wszystkim grup produktów
o wysokiej materiałochłonności i odpadowości oraz produktów zawierających substancje
niebezpieczne dla środowiska.
Obecna polityka państwa w zakresie ochrony środowiska promuje wdrażanie
nowych technologii mało – i bezodpadowych, metod Czystej Produkcji oraz budowę
własnych instalacji służących odzyskowi i unieszkodliwianiu odpadów przez ich
wytwórców. W perspektywie kilkunastu lat spowoduje to spadek ilości wytwarzanych
odpadów w istniejących zakładach oraz zwiększenie stopnia odzysku odpadów przez
wytwórców.
Jednocześnie dzięki wzmożonym kontrolom wzrośnie faktyczna ilość odpadów
wytwarzanych przez przedsiębiorstwa, które jak dotąd nie wystąpiły o odpowiednie
zezwolenia. Dotyczyć to będzie głównie niewielkich zakładów oraz jednostek
weterynaryjnych. Ocenia się, że udział tzw. „szarej strefy odpadowej”, składającej się
głównie z małych zakładów produkcyjnych, rzemieślniczych i usługowych wynosi 5 – 8%
całości obecnego strumienia odpadów w Polsce.
Restrukturyzacja rolnictwa poprzez przemiany własnościowe i przekształcanie
struktury agrarnej (prywatyzacja gruntów po PGR-ach, stały wzrost powierzchni
gospodarstw rolnych) spowoduje zmniejszenie zatrudnienia w rolnictwie, wzrost
produkcji na najlepszych gruntach oraz stopniową eliminację upraw na gruntach
małoproduktywnych i przekazywanie ich pod zalesianie. Intensyfikacja rolnictwa
spowoduje wzrost ilości opakowań po pestycydach. Zmniejszać się będzie jednak
toksyczność stosowanych preparatów.
4.3.1 Odpady z przetwórstwa drewna i produkcji mebli
Przewiduje się możliwie niski wzrost odpadów z przetwórstwa drewna itp.
Zagospodarowywanie tych odpadów następować będzie, m.in. na drodze spalania
energetycznego.
4.3.2 Sektor rolno-spożywczy
Przewiduje się wzrost ilości odpadów powstających w sektorze rolno-spożywczym
na co będzie mieć wpływ wzrost spożycia produktów przemysłu rolno-spożywczego
i wzrost jego pozycji na rynkach europejskich.
Odpady pochodzące z produkcji rolnej będą zagospodarowywane do celów rolniczych
jako pasze dla zwierząt, nawozy czy składniki kompostu.
4.3.3 Ciepłownictwo
Przewiduje się, że ilość odpadów z sektora ciepłowniczego będzie w kolejnych latach
stopniowo maleć (m.in. nastąpi rozwój gazyfikacji, zmniejszenie stopniowe udziału węgla
w strukturze zużycia paliw). Zakłada się ograniczenie ilości wytwarzanych odpadów
w procesie spalania paliw o około 25% do roku 2012 i o 40% do roku 2020 w stosunku
do roku bazowego.
4.3.4 Odpady z jednostek służby zdrowia i placówek weterynaryjnych
Zgodnie z danymi Krajowego Planu Gospodarki Odpadami zakłada się, że do roku 2014
systematycznie wzrastać będzie ilość odpadów medycznych i weterynaryjnych.
Prognoza wytwarzania specyficznych odpadów medycznych w KPGO przedstawia się
następująco: 2003r. – 25 800 Mg, 2006r. – 26 500 Mg, 2010r. – 27 600 Mg, 2014r.
– 29 000 Mg. W związku z tym można przypuszczać, że w gminie również nastąpi
wzrost ilości odpadów medycznych. Prognozując ilość specyficznych odpadów
medycznych o kodzie 18 01 03 przyjęto (wg WPGO), że pomimo spodziewanego
wzrostu poziomu i ilości usług medycznych masa odpadów infekcyjnych wzrośnie
nieznacznie o ok. 10%. Przewiduje się, iż powstające ww. odpady będą głównie
unieszkodliwiane termicznie.
4.3.5 Wyeksploatowane pojazdy
Prognoza ilości złomowanych samochodów w skali kraju wykazała nieprzerwany wzrost
ilości złomowanych pojazdów od ok. 500 tys. sztuk w roku 2006 do ok. 950 tys. sztuk
w 2014r. Wg WPGO w odniesieniu do województwa podlaskiego nie można przeprowadzić
wiarygodnej prognozy, w związku z brakiem informacji o czynnikach kształtujących
prognozę na poziomie województwa. Podobnie sytuacja przedstawia się w analizowanej
gminie. Nawiązując do prognozy krajowej widoczny jest szacunkowy wzrost ilości
złomowanych pojazdów. Zgodnie z tendencjami zachodzącymi w skali kraju, wzrost
ilości złomowanych pojazdów również przewiduje się w analizowanej gminie.
4.3.6 Zużyte opony
Szacuje się, że ilość zużytych opon będzie rosła i w 2014 roku wyniesie 150 tys.
Mg („Opracowanie ogólnokrajowego sytemu utylizacji odpadów gumowych”). Podobnie
w analizowanej gminie przewiduje się wzrost zużytych opon (zgodnie
z tendencjami krajowymi).
4.3.7 Oleje odpadowe
Zgodnie z WPGO prognozowane ilości możliwych do pozyskania z rynku olejów
odpadowych oraz rozwój sieci ich zbiórki szczególnie z sektora małych i średnich
przedsiębiorstw oraz ludności powinien się stopniowo zmniejszać, co związane
jest z prognozowanym spadkiem zapotrzebowania na oleje świeże oraz wydłużeniem
czasu ich eksploatacji. Znaczącym problemem jest jednak system zbiórki olejów
odpadowych ze źródeł rozproszonych (gospodarstwa rolne, prywatni mali
przedsiębiorcy). Warunkiem poprawy sytuacji w tym zakresie jest stworzenie
spójnego systemu zbiórki, transportu i magazynowania olejów pochodzących
z tych źródeł.
4.3.8 Baterie i akumulatory
Zakłada się wzrost ilości odzysku baterii i akumulatorów, który wymuszony zostanie
uregulowaniami administracyjno-prawnymi – narzuconymi poziomami odzysku
i recyklingu wg rozporządzenia Ministra Środowiska z 29 maja 2003r. w sprawie
rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych
(Dz.U. 2003r., Nr 104, poz. 982) Wprowadzenie opłaty depozytowej powinno
uruchomić mechanizmy sprzyjające rozwiązaniu tego problemu. Konieczne jest
uruchomienie punktów zbiórki i odzysku akumulatorów małogabarytowych
i zużytych baterii.
4.3.9 PCB
Zgodnie z WPGO i PPGO, również dla analizowanej gminy nie przewiduje się
w następnych latach zwiększenia ilości kondensatorów/transformatorów czy innych
urządzeń zwierających PCB. Z uwagi na obowiązujące uwarunkowania prawne nastąpi
sukcesywne oczyszczenie wszelkich urządzeń i instalacji zawierających te substancje.
W związku z tym przewiduje się wzrost ilości olejów zawierających PCB
przeznaczonych do unieszkodliwiania. Zwiększy się również ilość odpadów, które
zawierają PCB w związku z wycofywaniem ze stosowania urządzeń, w których
PCB funkcjonuje jako czynnik elektroizolacyjny.
4.3.10 Azbest
W Krajowym Planie Gospodarki Odpadami i „Programie usuwania azbestu i wyrobów
zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski” (przyjętym przez
RM 14.05.2002r.) zakłada się 30-letni okres usuwania wyrobów azbestowo-
cementowych, jako okres graniczny ich bezpiecznego użytkowania w warunkach
polskich. Przy takim
założeniu obliczono ilości odpadów zawierających azbest, powstających na terenie
analizowanej gminy w najbliższych dziesięcioleciach. Szczegółowe zestawienie
ilościowe odpadów azbestowych z terenu gminy, oraz szacowany koszt ich usunięcia
i unieszkodliwienia zamieszczono w ZAŁĄCZNIKU NR 9.
Obliczenia wykonano na podstawie danych uzyskanych z Urzędu Gminy wg założeń
przyjętych do obliczeń w: „Programie usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest
stosowanych na terytorium Polski”. Potencjalna ilość odpadów azbestowych
do usunięcia w gminie w okresie 30 lat wyniesie wg wykonanych szacunków
8,537 tys. Mg.
Odpady zawierające azbest są unieszkodliwiane poprzez składowanie, co jest
zgodne z obowiązującymi wymaganiami prawnymi. Wskazane byłoby więc rozważyć
możliwość wybudowania odpowiedniej kwatery składowania tych odpadów (np. w ramach
modernizacji / rozbudowy składowiska przewidzianego do pełnienia docelowo funkcji
obiektu ponadlokalnego / międzygminnego).
W ww. dokumentacjach - KPGO, „Program usuwania...” - określono potrzeby w zakresie
ilości i powierzchni składowisk odpadów azbestowo – cementowych, które
w województwie podlaskim będą wynosić: w latach 2003-2012 - 2 składowiska
o powierzchni ok. 2 ha, w latach 2013-2022 – 1 składowisko o powierzchni ok. 5 ha,
w latach 2023-2032 – 2 składowiska o powierzchni ok. 2 ha. Liczba i powierzchnia
składowisk zależeć będzie od przyjętej koncepcji budowy.
5. DZIAŁANIA ZMIERZAJĄCE DO POPRAWY SYTUACJI W ZAKRESIE
GOSPODARKI ODPADAMI
5.1 Działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów
5.1.1 Działania ujęte w ustawie o odpadach
Działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów zapisane
są w Ustawie z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (Dz.U. Nr 62, poz. 628 ze zm.).
( ...)
Art. 5.
Kto podejmuje działania powodujące lub mogące powodować powstawanie
odpadów, powinien takie działania planować, projektować i prowadzić, tak aby:
1) zapobiegać powstawaniu odpadów lub ograniczać ilość odpadów i ich negatywne
oddziaływanie na środowisko przy wytwarzaniu produktów, podczas
i po zakończeniu ich użytkowania,
2) zapewniać zgodny z zasadami ochrony środowiska odzysk, jeżeli nie udało się
zapobiec powstawaniu odpadów,
3) zapewniać zgodne z zasadami ochrony środowiska unieszkodliwianie odpadów,
których powstaniu nie udało się zapobiec lub których nie udało się poddać odzyskowi.
Art. 6.
Wytwórca odpadów jest obowiązany do stosowania takich sposobów
produkcji lub form usług oraz surowców i materiałów, które zapobiegają powstawaniu
odpadów lub pozwalają utrzymać na możliwie najniższym poziomie ich ilość, a także
ograniczają negatywne oddziaływanie na środowisko lub zagrożenie życia.
Art. 7.
1. Posiadacz odpadów jest obowiązany do postępowania z odpadami w sposób
zgodny z zasadami gospodarowania odpadami, wymaganiami ochrony środowiska
oraz planami gospodarki odpadami.
2. Posiadacz odpadów jest obowiązany w pierwszej kolejności do poddania
ich odzyskowi, a jeżeli z przyczyn technologicznych jest on niemożliwy lub nie
jest uzasadniony z przyczyn ekologicznych lub ekonomicznych, to odpady te należy
unieszkodliwiać w sposób zgodny z wymaganiami ochrony środowiska oraz planami
gospodarki odpadami.
3. Odpady, których nie udało się poddać odzyskowi, powinny być tak unieszkodliwiane,
aby składowane były wyłącznie te odpady, których unieszkodliwienie w inny
sposób było niemożliwe z przyczyn technologicznych lub nieuzasadnione z przyczyn
ekologicznych lub ekonomicznych.
4. Ministrowie właściwi do spraw gospodarki, zdrowia, rolnictwa, administracji
publicznej, w zakresie swoich kompetencji, w porozumieniu z ministrem
właściwym do spraw środowiska mogą określić, w drodze rozporządzeń,
szczegółowy sposób postępowania z niektórymi rodzajami odpadów, kierując
się potrzebą stworzenia schematów postępowania z tymi odpadami przez
ich posiadaczy.
( ... )
Art. 9.
1. Odpady powinny być w pierwszej kolejności poddawane odzyskowi lub
unieszkodliwiane w miejscu ich powstawania.
2. Odpady, które nie mogą być poddane odzyskowi lub unieszkodliwiane w miejscu
ich powstawania, powinny być, uwzględniając najlepszą dostępną technikę lub
technologię, o której mowa w art. 143 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo
ochrony środowiska, przekazywane do najbliżej położonych miejsc, w których mogą
być poddane odzyskowi lub unieszkodliwione.
Art. 10.
Odpady powinny być zbierane w sposób selektywny.
( ... )
5.1.2 Działania ujęte w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami
Przeciwdziałanie i minimalizacja produkcji odpadów jest priorytetem w hierarchii
polityki odpadowej Unii Europejskiej jako najbardziej pożądana opcja postępowania
z odpadami. Wiele różnych metod można zastosować w celu zachęty do redukowania
ilości produkowanych odpadów. Działania obejmują między innymi:
— edukację społeczną prowadzoną w celu zachęcania społeczeństwa do ograniczania
wytwarzanych odpadów,
— kompostowanie przydomowe frakcji odpadów komunalnych ulegających biodegradacji,
— zastosowanie instrumentów finansowych celem zachęcania wytwórców do
ograniczania ilości odpadów.
5.1.3 Działania ujęte w Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami
Działania w sektorze komunalnym:
§ Przeciwdziałanie i minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów jest priorytetem
w polityce odpadowej.
§ W celu zachęty mieszkańców do redukowania ilości produkowanych odpadów
stosować należy działania, tj.: edukacja społeczna, kompostowanie przydomowe
frakcji odpadów komunalnych ulegających biodegradacji na obszarach z zabudową
jednorodzinną.
§ Działania wspomagające prawidłowe postępowanie z odpadami w zakresie zbierania,
transportu, odzysku i unieszkodliwiania.
Działania w sektorze gospodarczym:
§ Zgodnie z zapisami II Polityki Ekologicznej Państwa, udział odzyskiwanych
i ponownie wykorzystywanych w procesach produkcyjnych odpadów z sektora
gospodarczego w 2010r., powinien wzrosnąć dwukrotnie w odniesieniu do 1990r.
§ Zintensyfikowanie działań podmiotów gospodarczych wytwarzających odpady,
zmierzających do maksymalizacji gospodarczego wykorzystania tych odpadów.
§ Promowanie wdrażania nowych technologii „mało odpadowych” i „bezodpadowych”,
metod czystej produkcji oraz budowy własnych instalacji służących odzyskowi
i unieszkodliwianiu odpadów przez ich wytwórców.
Do działań podejmowanych na szczeblu województwa ujętych w Wojewódzkim Planie
Gospodarki Odpadami, mających za zadanie przyczynić się do ograniczenia
wytwarzania odpadów będą należały między innymi:
· wydawanie decyzji zezwalających na wytwarzanie odpadów i kontrole tych decyzji,
· propagowanie idei czystej produkcji i stosowania technologii zmniejszających
materiałochłonność,
· pomoc w zdobywaniu certyfikatów ISO 14000 i EMAS,
· zwiększanie świadomości u wytwórców, premiowanie pozytywnych postaw
producentów poprzez stosowanie zachęt ekonomicznych.
5.1.4 Działania kształtujące postawy konsumentów
W celu zachęty konsumentów do redukowania ilości produkowanych odpadów
stosować należy następujące działania:
- Edukacja społeczna:
· w systemie nauczania, począwszy od zajęć w szkołach
podstawowych, średnich,
· za pomocą środków masowego przekazu (lokalna prasa,
radio i telewizja),
· za pomocą ulotek, akcji plakatowej itp.
Działania powinny mieć charakter informacyjno – edukacyjny. Poza
przekazywaniem treści edukacyjnych (np. jak zmniejszyć ilość odpadów), należy
informować np. o ilości zebranych odpadów niebezpiecznych, miejscach i sposobach
zbiórki selektywnej odpadów, terminów odbioru, oznakowań umieszczanych
na opakowaniach.
W ramach prowadzonej edukacji należy np. zachęcać konsumentów do
kupowania towarów w opakowaniach wielokrotnego użytku oraz w opakowaniach
biodegradowalnych, rezygnacji z przedmiotów jednokrotnego użytku, wykorzystywania
mniej toksycznych produktów (np. farb i lakierów) itp.
- Kompostowanie przydomowe frakcji odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji na obszarach z zabudową jednorodzinną.
W ZAŁĄCZNIKU NR 5 przedstawiono założenia oraz plan działań
informacyjno – edukacyjnych, mających na celu włączenie społeczności
lokalnych w przedsięwzięcia służące zmniejszeniu ilości wytwarzanych odpadów
oraz optymalizacji gospodarki odpadami.
5.2 Działania zmierzające do ograniczenia ilości odpadów i ich negatywnego
oddziaływania na środowisko
5.2.1 Działania krótkookresowe 2004—2007
Dla osiągnięcia celów odnośnie ograniczenia ilości odpadów oraz ich
negatywnego oddziaływania na środowisko, konieczne jest podjęcie następujących
kierunków działań w zakresie gospodarki odpadami:
— objęcie wszystkich mieszkańców gminy zorganizowaną zbiórką odpadów; a co za
tym idzie wyeliminowanie niekontrolowanego wprowadzania odpadów komunalnych
do środowiska,
— podnoszenie świadomości społecznej obywateli,
— podniesienie skuteczności selektywnej zbiórki odpadów ze szczególnym
uwzględnieniem rozwoju selektywnej zbiórki odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji,
— rozwój selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych,
— rozwój selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych wytwarzanych w grupie
odpadów komunalnych,
— intensyfikacja działań w zakresie zamykania, rekultywacji lub modernizacji
nieefektywnych lokalnych składowisk odpadów komunalnych; modernizacja
rozbudowa składowisk regionalnych wg standardów UE.
Dla realizacji wyżej wymienionych zadań konieczne jest podjęcie
następujących przedsięwzięć:
q utworzenie w skali kraju co najmniej kilkudziesięciu ponadgminnych struktur
gospodarki odpadami komunalnymi, dla realizacji wspólnych przedsięwzięć,
(KPGO - Monitor Polski 2003r., Nr 11, poz. 159),
q planowanie i realizacja rozwiązań kompleksowych, zintegrowanych,
uwzględniających wszystkie wytwarzane odpady możliwe do wspólnego
zagospodarowania, niezależnie od źródła ich pochodzenia,
q utrzymanie przez gminy kontroli nad zakładem zagospodarowania odpadów
komunalnych (ZZO), co jest istotne z punktu widzenia rozwoju racjonalnej
gospodarki odpadami,
5.2.2 Działania długookresowe 2008—2015
Dla osiągnięcia celów odnośnie ograniczenia ilości odpadów oraz ich
negatywnego oddziaływania na środowisko, konieczne jest podjęcie następujących
kierunków działań w zakresie gospodarki odpadami:
— dalsza organizacja i doskonalenie ponadlokalnych i lokalnych systemów
gospodarki odpadami komunalnymi,
— dalszy rozwój selektywnej zbiórki odpadów komunalnych,
— kontynuacja i intensyfikacja akcji szkoleń i podnoszenia świadomości społecznej,
— wdrażanie nowoczesnych technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów,
— intensyfikacja odzysku i unieszkodliwiania odpadów wielkogabarytowych,
budowlanych i niebezpiecznych wytwarzanych w grupie odpadów komunalnych.
5.3 Działania wspomagające prawidłowe postępowanie z odpadami w zakresie
zbiórki, transportu oraz odzysku i unieszkodliwiania, w szczególności
odpadów komunalnych
5.3.1 Zbiórka i transport odpadów
Gromadzenie odpadów w miejscu powstawania stanowi pierwsze ogniwo
systemu ich usuwania i unieszkodliwiania. Usuwanie odpadów z mieszkań oraz
sposób ich przechowywania na terenie nieruchomości mają znaczący wpływ na
czystość i stan sanitarny osiedli, a tym samym na poziom życia mieszkańców.
Gromadzenie odpadów powinno stanowić etap krótkotrwały i przejściowy.
Dla warunków klimatycznych Polski za optymalną częstotliwość wywozu
przyjmuje się:
· dla centrów usługowo-handlowych - codziennie,
· dla budownictwa zwartego i osiedlowego - 2 razy w tygodniu,
· dla budownictwa jednorodzinnego - 1 raz w tygodniu,
· dla budownictwa zagrodowego (rozproszonego) - 1 raz w miesiącu.
Odpady gromadzi się w różnego rodzaju i wielkości zbiornikach przenośnych,
przetaczanych lub przesypowych oraz w workach foliowych. Korzystanie ze
zbiorników stałych ze względów sanitarnych oraz technicznych jest niedopuszczalne.
W Krajowym Planie Gospodarki Odpadami stwierdza się, że wszyscy mieszkańcy
Polski powinni być objęci usługami odbioru odpadów (100% pokrycie do końca 2006r.),
co przełożone zostało jako cel do WPGO, PPGO i niniejszego Planu.
5.3.1.1 Zbiórka selektywna odpadów, w tym opakowaniowych
Zbiórka selektywna odpadów, w tym opakowaniowych - powinna się odbywać
jednym z niżej podanych systemów:
1. Zbiórka selektywna "u źródła" :
Jest to najskuteczniejsza, a zarazem najtrudniejsza forma selektywnej zbiórki odpadów,
tj. indywidualna zbiórka na każdej posesji. Zaletą tej formy jest otrzymanie czystych,
jednorodnych odpadów, natomiast wadą - duża liczba zbiorników lub worków foliowych
i rozbudowany system transportu. Selekcja "u źródła" jest formą elastyczną,
umożliwiającą stopniowe dochodzenie do coraz bardziej precyzyjnego selekcjonowania.
Stosować można tu system dwupojemnikowy, trójpojemnikowy i wielopojemnikowy.
Poniżej podano przykładowe kolory pojemników.
1. System dwupojemnikowy - jest to metoda najprostsza:
· pojemnik np. zielony na wartościowe odpady suche (w tym odpady
opakowaniowe) - zmieszane,
· pojemnik np. szary na odpady mokre - pozostałe odpady z przewagą
składników organicznych.
Odpady mokre trafiają do kompostowni lub na składowisko, natomiast odpady
suche do zakładu segregacji, która jest znacznie prostsza i bardziej efektywna,
gdy surowce nie są zabrudzone odpadami mokrymi.
2. System trójpojemnikowy
· pojemnik np. zielony - na surowce wtórne, (w tym odpady opakowaniowe)
· pojemnik np. brązowy - na odpady organiczne,
· pojemnik np. szary - na pozostałe odpady.
3. System wielopojemnikowy
W systemie wielopojemnikowym wydzielane są dodatkowo poszczególne rodzaje
surowców wtórnych:
· pojemnik np. zielony - na szkło, opakowania szklane,
· pojemnik np. niebieski - na papier, opakowania papierowe,
· pojemnik np. żółty - na tworzywa sztuczne, opakowania z tw. sztucznych,
· pojemnik np. brązowy - na bioodpady,
· pojemnik np. szary - na pozostałe odpady.
2. Kontenery ustawione w sąsiedztwie (centra zbiórki):
Jest to najprostszy system polegający na ustawieniu w wybranych
newralgicznych punktach wsi gminnych specjalnych zbiorników odpowiednio
oznakowanych na selektywną zbiórkę odpadów, w tym opakowaniowych. System
ten jest szczególnie przydatny do obsługi budownictwa wielorodzinnego, na parkingach,
stacjach benzynowych, przy dużych obiektach handlowych. Przyjmuje się, że każdy
punkt tego systemu powinien obsługiwać 500 – 1 000 mieszkańców i mieć zasięg nie
większy niż 200 m.
W punktach tych jest umieszczany zestaw kontenerów lub pojemników dużych
o specjalnej konstrukcji.
3. Zbiorcze punkty selektywnego gromadzenia (centra recyklingu):
Są to miejsca ogrodzone, strzeżone, wyposażone w szereg kontenerów oraz
pojemników i obsługujące znaczny teren (10-25 tys. gospodarstw domowych).
Do punktów tych mieszkańcy mogą przynosić - dowozić, przeważnie bezpłatnie,
różnego rodzaju odpady z gospodarstw domowych. Takie punkty są ważnymi centrami
odzysku surowców wtórnych, umożliwiającymi odbiór znacznie większej gamy
surowców niż system "kontener w sąsiedztwie". Oprócz podstawowych odpadów
użytkowych (makulatura, szkło, tworzywa sztuczne, złom metalowy) odbierane są tu:
- odpady niebezpieczne,
- odpady wielkogabarytowe,
- odpady budowlane,
- odpady z ogrodów i terenów zielonych.
Na terenach wiejskich, funkcję zbiorczych punków gromadzenia odpadów mogą
pełnić Wiejskie Punkty Gromadzenia Odpadów.
5.3.1.2 Odpady biodegradowalne
Szczególnie istotne jest właściwe zbieranie odpadów biodegradowalnych.
Aby umożliwić selektywną zbiórkę odpadów biodegradowalnych, już w
gospodarstwach domowych mieszkańcy muszą zbierać na bieżąco odpady organiczne
oddzielnie, w osobnym pojemniku.
Stosowane mogą być następujące metody zbiórki odpadów biodegradowlanych:
1. Zbiórka selektywna odpadów komunalnych ulegających biodegradacji:
- Bezpośrednio z domostw (zbiórka przy „krawężniku”).
- Z zastosowaniem pojemników ustawionych w sąsiedztwie gospodarstw
domowych (centra zbiórki).
- Poprzez bezpośrednią dostawę odpadów do obiektów odzysku (centra
recyklingu).
2. Zbiórka zmieszanych odpadów komunalnych systemem dwupojemnikowym:
Þ Odpady ulegające biodegradacji zbierane razem z odpadami mineralnymi w jednym
pojemniku.
Þ W drugim pojemniku zbierane są wszystkie suche surowce wtórne oraz odpady
niebezpieczne do specjalistycznego unieszkodliwienia.
Metoda 1 zbiórki - gwarantuje uzyskanie surowca o większej czystości, co ma
szczególne znaczenie w przypadku stosowania kompostowania jako metody
zagospodarowania odpadów biodegradowalnych. Pozyskany w ten sposób kompost może
mieć szerokie zastosowanie, również do nawożenia upraw.
Metoda 2 zbiórki - daje surowiec częściowo zanieczyszczony. Może być on
przerabiany, m.in. w procesie fermentacji metanowej odpadów lub w pryzmach
energetycznych. W przypadku skierowania pozyskanego tą metodą surowca do kompostowni
- uzyskuje się produkt gorszej jakości, mogący zawierać np. kawałki szkła, mający ograniczone
zastosowanie, np. do rekultywacji terenów zanieczyszczonych.
5.3.1.3 Odpady wielkogabarytowe
Do zbiórki odpadów wielkogabarytowych stosować można następujące
systemy:
- Okresowy odbiór bezpośrednio od właścicieli oraz stworzenie warunków
do zamówienia takiej usługi indywidualnie jako „usługa na telefon”. - Dostarczanie sprzętu do zakładu zagospodarowania odpadów lub centrum
recyklingu przez właścicieli własnym transportem. - Bezpośredni odbiór przez producenta (dotyczy przede wszystkim zbiórki
sprzętu elektronicznego i sprzętów gospodarstwa domowego). Ta forma
pozyskiwania odpadów wielkogabarytowych upraszcza system zbiórki
odpadów i ich usuwania. Odpady te nie zasilają ogólnego strumienia
odpadów komunalnych. - System wymienny - polegający na przekazaniu dobrego, ale konstrukcyjnie
przestarzałego sprzętu w zamian za egzemplarz nowej generacji.
Zgodnie z KPGO zakłada się następujące limity w stosunku do 2002r.
selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych:
— w roku 2005 — 20% wytwarzanych odpadów wielkogabarytowych,
— w roku 2006 — 20% wytwarzanych odpadów wielkogabarytowych,
— w roku 2010 — 50% wytwarzanych odpadów wielkogabarytowych,
— w roku 2014 — 70% wytwarzanych odpadów wielkogabarytowych.
5.3.1.4 Odpady budowlane
Zbiórką i transportem odpadów budowlanych z miejsc ich powstawania zajmować
się mogą:
- Wytwórcy tych odpadów np. firmy budowlane, rozbiórkowe, osoby prywatne
prowadzące prace remontowe. - Specjalistyczne firmy zajmujące się zbiórką odpadów.
Zaleca się, aby już na placu budowy składować w oddzielnych
miejscach (pojemnikach) posegregowane odpady budowlane. Pozwoli to na
selektywne wywożenie ich do zakładu odzysku i unieszkodliwiania lub na składowisko.
Zgodnie z KPGO zakłada się następujące limity w stosunku do 2002r.
selektywnej zbiórki odpadów budowlanych:
— w roku 2005 — 15% wytwarzanych odpadów budowlanych,
— w roku 2006 — 15% wytwarzanych odpadów budowlanych,
— w roku 2010 — 40% wytwarzanych odpadów budowlanych,
— w roku 2014 — 60% wytwarzanych odpadów budowlanych.
5.3.1.5 Odpady niebezpieczne
Przy zbiórce odpadów niebezpiecznych wytwarzanych w grupie
odpadów komunalnych zaleca się stosowanie następujących systemów
organizacyjnych:
I stopień:
1. Gminne punkty zbiórki odpadów niebezpiecznych (GPZON) przyjmujące bezpłatnie
odpady niebezpieczne od mieszkańców oraz odpłatnie od małych i średnich
przedsiębiorstw. Zakłada się, że w każdej gminie docelowo zostanie zorganizowany
co najmniej jeden punkt.
2. Regularny odbiór odpadów przez specjalny pojazd (Mobilny Punkt Zbiórki
Odpadów Niebezpiecznych). Do tego celu stosowane będą specjalne samochody
z pojemnikami objeżdżające w określone dni wyznaczony obszar (średnio cztery
razy w roku). Docelowo, pojazd obsługiwać będzie obszar o wielkości powiatu.
3. Zbiórka przez sieć handlową np. apteki, sklepy fotograficzne, sklepy z farbami
itp. Władze miejskie / gminne zawierają umowy z placówkami handlowymi
w zakresie przyjmowania i przechowywania różnego rodzaju odpadów niebezpiecznych.
Specjalny pojazd zabiera z tych placówek odpady niebezpieczne na żądanie.
4. Zbiórka odpadów niebezpiecznych prowadzona będzie w ZZO (magazyn okresowego
przechowywania odpadów niebezpiecznych) i na odpowiednio wyposażonych
składowiskach odpadów – wskazane, aby te funkcje pełniło składowisko
ponadlokalne przy ZZO (m.in. odpady poakcyjne, azbestowe).
II Stopień:
1. Stacja przeładunkowa odpadów niebezpiecznych (SPON) zlokalizowana na terenie
Zakładu Zagospodarowania Odpadów, mająca na celu magazynowanie odpadów
zebranych w gminach (w GPZON) i przygotowanie ich do transportu do docelowej
instalacji.
Zgodnie z KPGO zakłada się następujące limity w stosunku do 2002r.
selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych w grupie odpadów komunalnych:
— w roku 2005 — 15% odpadów będzie zbieranych selektywnie,
— w roku 2006 — 15% odpadów będzie zbieranych selektywnie,
— w roku 2010 — 50% odpadów będzie zbieranych selektywnie,
— w roku 2014 — 80% odpadów będzie zbieranych selektywnie.
5.3.1.6 Odpady tekstylne
Podstawową metodą pozyskiwania odpadów tekstylnych jest zbiórka
do specjalnych pojemników. Prowadzona jest ona z reguły odrębnie od systemów
selektywnej zbiórki odpadów organizowanych przez gminy lub przedsiębiorstwa
gospodarki komunalnej. Kolejnym źródłem pozyskania odpadów odzieżowych jest
skup pozostałości ze sklepów z używaną odzieżą.
5.3.2 Odzysk, recykling i unieszkodliwianie odpadów
5.3.2.1 Odpady ulegające biodegradacji
W przypadku, gdy poszczególne rodzaje odpadów biodegradowalnych
zbierane są oddzielnie, liczba opcji odzysku i unieszkodliwiania jest większa:
od najprostszych technologii kompostowania do bardziej zaawansowanych procesów
takich jak piroliza czy zgazowanie.
q Na analizowanym obszarze przewiduje się w okresie objętym
planowaniem (do 2015r.) jedynie kompostowanie odpadów
biodegradowalnych.
W przypadku zbieranych selektywnie odpadów organicznych do ich
unieszkodliwiania zalecane są:
- kompostowanie odpadów organicznych we własnym zakresie (na terenach
wiejskich oraz miejskich z zabudową jednorodzinną), - budowa centralnych zakładów kompostowania (lub fermentacji beztlenowej),
- budowa mechaniczno-biologicznych instalacji przerobu odpadów.
5.3.2.2 Odpady opakowaniowe
Poziom odzysku i recyklingu dla papieru i szkła, określony został w II Polityce
Ekologicznej Państwa jako cel do osiągnięcia w okresie 2003-2010, wynosi on minimum
50% odzyskiwanych i recyrkulowanych surowców.
Z kolei roczne ilości procentowe odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych
określone są w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 29 maja 2003r., w sprawie
rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych
(Dz.U. z 2003r. Nr 104, poz. 982).
Roczne poziomy odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych
w poszczególnych latach do 2007r. (wg ww. rozporządzenia) zamieszczono
w TABELI 19.
TABELA 19
Roczne poziomy odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych w poszczególnych
latach do 2007
|
lata:
Rodzaj opakowania |
2004 |
2005 |
2006 |
2007 |
||||
|
% poziom |
% poziom |
% poziom |
% poziom |
|||||
|
odzysku |
recyklingu |
odzysku |
recyklingu |
odzysku |
recyklingu |
odzysku |
recyklingu |
|
|
Opakowania razem
|
- |
- |
- |
- |
- |
- |
50 |
25 |
|
Opakowania z tworzyw sztucznych |
- |
14 |
- |
18 |
- |
22 |
- |
25 |
|
Opakowania z aluminium |
- |
25 |
- |
30 |
- |
35 |
- |
40 |
|
Opakowania ze stali (w tym z blachy stal.) |
- |
11 |
- |
14 |
- |
18 |
- |
20 |
|
Opakowania z papieru i tektury |
- |
39 |
- |
42 |
- |
45 |
- |
48 |
|
Opakowania ze szkła gosp. poza ampułkami |
- |
22 |
- |
29 |
- |
35 |
- |
40 |
|
Opakowania wielomateriałowe |
- |
12 |
- |
16 |
- |
20 |
- |
25 |
Źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 maja 2003r. w sprawie rocznych
poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych
(Dz.U. z 2003r., Nr 104, poz. 982)
Szacunkową masę (w Mg) poszczególnych rodzajów odpadów opakowaniowych
do odzysku i recyklingu obliczono dla analizowanej jednostki samorządowej,
uwzględniając poziomy odzysku i recyklingu wg ww. rozporządzenia – do roku 2007.
W związku z brakiem unormowań prawnych na kolejne lata, w okresie 2008-2015
przyjęto założenia wg WPGO. Wyniki obliczeń zamieszczono w ZAŁĄCZNIKU NR 4.
Ustawa z dnia 11 maja 2001r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie
gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie
depozytowej (Dz.U. z 2001r. Nr 63, poz. 639). nałożyła wymóg, aby przedsiębiorca
wprowadzający na rynek krajowy produkty w opakowaniach zapewnił ich odzysk.
Pozyskane selektywnie odpady opakowaniowe kierowane będą na linię do
segregacji będącą elementem Zakładu Zagospodarowania Odpadów.
Z doświadczeń zagranicznych wynika, że systemy sortowania wielofrakcyjnej
mieszaniny, jaką stanowią odpady komunalne, w których zastosowano wyłącznie
urządzenia mechaniczne nie zdają w pełni egzaminu. Są one kosztowne, a uzyskane
efekty rozdziału nie są zadawalające. Przez połączenie segregacji ręcznej
z mechaniczną uzyskuje się lepsze efekty odzysku surowców wtórnych.
Obecnie w kraju funkcje wspomagające selektywne gromadzenie odpadów
spełniają linie sortownicze. Takie rozwiązania dają również najlepsze efekty w innych
krajach. Ich celem jest:
- Uszlachetnianie zebranych selektywnie surowców, które pozwala na
uzyskanie surowców jednorodnych, w rodzaju, klasie i czystości,
odpowiadających wymaganiom określonym przez bezpośredniego odbiorcę. - Konfekcjonowanie – przygotowanie do transportu (prasowanie, belowanie,
rozdrabnianie). - Załadunek odzyskanych surowców na środki transportu.
W KPGO zaleca się jako bardziej efektywne, linie do doczyszczania surowców
zebranych w wyniku selektywnej zbiórki (odpady opakowaniowe lub surowce
wtórne – papier, tworzywa sztuczne, metale, szkło).
Zakłada się, że ostateczny wybór stosowanej technologii obróbki odpadów będzie
w gestii lokalnych decydentów.
5.3.2.3 Odpady poużytkowe
Roczne ilości procentowe odzysku i recyklingu odpadów poużytkowych zostały
określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 29 maja 2003r., w sprawie
rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych
(Dz.U. z 2003r. Nr 104, poz. 982).
5.3.2.4 Odpady wielkogabarytowe
Zebrane odpady wielkogabarytowe będą demontowane na stanowiskach
znajdujących się na terenie ZZO. Wydzielone surowce wtórne (głównie metale)
będą sprzedawane, natomiast odpady niebezpieczne (baterie, akumulatory
małogabarytowe, kondensatory, instalacje zawierające oleje i freony) będą kierowane
do unieszkodliwiania. Zgodnie z założeniami Krajowego Planu Gospodarki Odpadami,
w Polsce planowane jest uruchomienie linii do przerobu urządzeń chłodniczych oraz linii
do przerobu urządzeń elektronicznych.
Zakładane poziomy odzysku odpadów wielkogabarytowych w stosunku do 2002r.
przyjęto zgodnie z Krajowym Planem Gospodarki Odpadami (Mon. Pol. z 2003r., Nr 11,
poz. 159) – TABELA 20.
TABELA 20
Zakładany poziom odzysku odpadów wielkogabarytowych
|
Rok |
2005 |
2006 |
2010 |
2014 |
|
Odpady wielkogabarytowe |
20% |
20% |
50% |
70% |
Źródło: KPGO
5.3.2.5 Odpady budowlane
Odzyskiem i unieszkodliwianiem odpadów budowlanych zajmować się będą specjalne
zakłady usytuowane w pobliżu lub na terenie składowisk odpadów komunalnych
(w tym na terenie ZZO). Zakład taki wyposażony będzie w linię do przekształcania
gruzu budowlanego (kruszarki, przesiewacze wibracyjne) i doczyszczanie odpadów.
Zakłady te będą zlokalizowane w pobliżu silnie zurbanizowanych obszarów.
Otrzymany materiał będzie wykorzystany do celów budowlanych oraz rekultywacji
składowisk.
Zakładane poziomy odzysku odpadów budowlanych w stosunku do 2002r.
przyjęto zgodnie z Krajowym Planem Gospodarki Odpadami (Mon. Pol. z 2003r.,
Nr 11, poz. 159) – TABELA 21.
TABELA 21
Zakładany poziom odzysku odpadów budowlanych
|
Rok |
2005 |
2006 |
2010 |
2014 |
|
Odpady budowlane |
15% |
15% |
40% |
60% |
Źródło: KPGO
5.3.2.6 Odpady niebezpieczne
Odpady niebezpieczne wytwarzane w grupie odpadów komunalnych
rozwożone będą z miejsc zbiórki i tymczasowego magazynowania do odbiorców
zajmujących się ich unieszkodliwieniem.
Aktualnie w Polsce istnieje wystarczająca ilość zakładów unieszkodliwiających
większość odpadów niebezpiecznych. Jedynie baterie i akumulatory małogabarytowe
nie są przetwarzane ze względu na brak w kraju odpowiedniej technologii. W związku
z tym proponuje się, aby do czasu uruchomienia technologii odzysku i unieszkodliwienia
tych odpadów składować je selektywnie na składowiskach odpadów niebezpiecznych.
Zakładane poziomy odzysku odpadów niebezpiecznych w grupie odpadów
komunalnych w stosunku do 2002r. przyjęto zgodnie z Krajowym Planem Gospodarki
Odpadami (Mon. Pol. z 2003r., Nr 11, poz. 159) - TABELA 22.
TABELA 22
Zakładany poziom odzysku odpadów niebezpiecznych w grupie odpadów komunalnych
|
Rok |
2005 |
2006 |
2010 |
2014 |
|
Odpady niebezpieczne w grupie odpadów komunalnych |
15% |
15% |
50% |
80% |
Źródło: KPGO
5.3.2.7 Odpady tekstylne
Pozyskane odpady tekstylne będą po doczyszczeniu w wyspecjalizowanych
zakładach kierowane do sprzedaży (odzież mało zużyta) lub przerabiane na czyściwo,
wykorzystywane (po rozwłóknieniu) do produkcji np. wyrobów włókienniczych,
mas papierniczych, tektury, papy.
5.3.3 Strategie i instrumenty służące promowaniu zbiórki selektywnej
W celu zachęcenia mieszkańców do zbiórki selektywnej i zwiększenia jej
efektywności wykorzystywane będą następujące działania:
- Obowiązki określone prawem, wynikające z obowiązku nałożonego na gminy
przez zapisy ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (Dz.U. Nr 62,
poz. 628 z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 13 września 1996r. o utrzymaniu
czystości i porządku w gminach (Dz.U. Nr 132, poz. 622 z późn. zm.). - Wykorzystywanie przepisów lokalnych. Prawo lokalne obligujące gospodarstwa
domowe i innych wytwórców odpadów może być wykorzystane do efektywnego
wprowadzania selektywnej zbiórki, poprzez zalecania dotyczące sposobu zbiórki,
typów pojemników oraz częstotliwości ich wystawiania do zbiórki (zgodnie z ww.
ustawą). Instrumenty finansowe - np. gospodarstwa odzyskujące część odpadów
oszczędzają na wydatkach związanych ze zbiórką odpadów niesegregowanych
(mniejszy pojemnik lub rzadszy odbiór). Inną zachętą finansową może być
obniżenie opłaty za usuwanie odpadów dla gospodarstw prowadzących
kompostowanie odpadów we własnym zakresie. - Edukacja społeczna. Prowadzenie kampanii edukacyjno – informacyjnych stanowi
zasadniczą część wdrażania strategii i planów gospodarki odpadami. Jej celem
jest zachęcanie „producentów” odpadów do ograniczania ilości wytwarzanych
odpadów, a następnie do ich segregacji „u źródła”.
5.4 Działania zmierzające do redukcji ilości odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji, kierowanych na składowiska odpadów
Plan redukcji ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, kierowanych
na składowiska odpadów - zamieszczono w TABELI 23. Zamieszczono tu obliczone
dla każdego roku okresu 2004-2015 (wg wytycznych Dyrektywy Rady 1999/31/EC
i limitów przyjętych w KPGO, WPGO i PPGO – TABELA 24) - maksymalne ilości
(w Mg) odpadów biodegradowalnych do składowania - dla analizowanej
gminy wiejskiej.
Zakładane ilości odpadów biodegradowalnych kierowanych do składowania
(wg KPGO, Mon. Pol. z 2003r. Nr 11, poz. 159)
|
Rok |
% ilości odpadów biodegradowalnych (w stos. do wytworzonych w 1995 r.) - do składowania |
|
2010 |
75 |
|
2013 |
50 |
|
2020 |
35 |
TABELA 24
Planowana maksymalna ilość odpadów komunalnych ulegających biodegradacji
do składowania – GMINA JUCHNOWIEC KOŚCIELNY 2004-2015r. [Mg]
|
Rok |
Maksymalna ilość odpadów biodegradowalnych do składowania |
Założony limit %
|
|
|
2004 |
452,9 |
85,0 |
|
|
2005 |
447,6 |
84,0 |
|
|
2006 |
442,3 |
83,0 |
|
|
2007 |
436,9 |
82,0 |
|
|
2008 |
426,3 |
80,0 |
|
|
2009 |
410,3 |
77,0 |
|
|
2010 |
399,6 |
75,0 |
|
|
2011 |
357,0 |
67,0 |
|
|
2012 |
314,4 |
59,0 |
|
|
2013 |
266,4 |
50,0 |
|
|
2014 |
250,4 |
47,0 |
|
|
2015 |
250,4 |
47,0 |
Źródło: obliczenia własne wg wytycznych i limitów przyjętych w KPGO i WPGO
Dotrzymanie w analizowanej gminie wiejskiej ww. limitów oznacza, iż wyliczone
dla poszczególnych lat w powyższej tabeli wartości maksymalne nie mogą być
przekraczane.
Szczegółowe obliczenia zamieszczono w ZAŁĄCZNIKU NR 4. Wyliczono tu również
zgodnie z założonymi w KPGO, WPGO i PPGO limitami – ilość unieszkodliwianych:
odpadów zielonych, odpadów opakowaniowych z papieru i tektury oraz dodatkowy
konieczny recykling odpadów biodegradowalnych (dla poszczególnych lat okresu
2004-2015), jaki należy osiągnąć w analizowanej gminie wiejskiej.
Działania zmierzające do redukcji ilości odpadów ulegających
biodegradacji kierowanych na składowiska odpadów polegają głównie na:
- ograniczaniu ilości powstających odpadów,
- promowaniu selektywnych metod zbiórki powstających odpadów
ulegających biodegradacji,
- unieszkodliwianiu odpadów ulegających biodegradacji innym niż składowanie.
Dwie pierwsze metody działania zostały opisane w poprzednich rozdziałach.
Metody dostępne unieszkodliwiania odpadów ulegających biodegradacji
(poza składowaniem) opisano poniżej.
Biorąc pod uwagę wymagania określone w art. 5 Dyrektywy Rady 1999/31/EC,
zgodnie z KPGO i limitami określonymi w WPGO oraz przyjętymi w PPGO - założono
następujące cele, dotyczące maksymalnych ilości odpadów komunalnych
ulegających biodegradacji kierowanych do składowania:
· w 2010 roku – 75 % (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji wytworzonej w 1995r.,
· w 2013 roku – 50 % (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji wytworzonej w 1995r.,
· w 2020 roku – 35 % (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji wytworzonej w 1995r.
Sposoby unieszkodliwiania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji
(poza składowaniem) wg (KPGO, Mon. Pol. z 2003 r. Nr 11, poz. 159) przedstawiono
w ZAŁĄCZNIKU NR 5.
Realizacja zadań w zakresie odzysku i unieszkodliwiania odpadów
biodegradowalnych w pierwszym okresie, czyli w latach 2004 – 2007 polegać będzie
przede wszystkim na:
1. Popularyzacji kompostowania odpadów organicznych przez mieszkańców we własnym
zakresie – kompostowniki przydomowe – w zabudowie jednorodzinnej. Zakłada się,
że ok. 10% tej grupy odpadów zostanie w ten sposób zagospodarowana.
2. Budowie instalacji zapewniających przyjęcie odpadów organicznych z pielęgnacji
terenów zielonych i z gospodarstw domowych. Będą to głównie instalacje budowane
w ramach ZZO oraz w celu ograniczenia transportu odpadów organicznych (głównie
z pielęgnacji terenów zielonych) - kompostownie pryzmowe.
Do roku 2010 kontynuowane będzie kompostowanie odpadów organicznych
przez mieszkańców oraz użytkowanie ww. instalacji.
Po roku 2010 w związku z coraz większym zaostrzeniem limitów maksymalnej
ilości odpadów biodegradowalnych możliwych do skierowania do składowania
- następować będzie rozbudowa instalacji do kompostowania lub budowa nowych,
w celu zwiększenia przepustowości oraz efektywności procesu kompostowania
(np. intensyfikacja i zwiększenie efektywności procesu kompostowania poprzez
zastosowanie kompostowni kontenerowej współpracującej z dotychczasową
kompostownią pryzmową).
Wybór określonych metod i technologii dokonywany będzie
przez inwestorów na poziomie gmin/związków gminnych. Charakterystykę
poszczególnych technologii zaprezentowano w ZAŁĄCZNIKU NR 5.
5.5 Wnioski wynikające z WPGO i PPGO w zakresie realizacji planu zamykania
instalacji niespełniających wymagań ochrony środowiska
W Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami (WPGO) został określony plan
zamykania instalacji (na obszarze województwa, w tym analizowanej gminy), tj.:
składowisk odpadów i spalarni odpadów, niespełniających wymagań ochrony
środowiska, których modernizacja nie jest możliwa z przyczyn technicznych lub jest
nieuzasadniona z przyczyn ekonomicznych.
W Powiatowym Planie Gospodarki Odpadami (PPGO) określono sposób realizacji planu
zamykania ww. instalacji, wynikającego z WPGO, w odniesieniu do obszaru powiatu,
w tym analizowanej gminy.
q Wg WPGO i PPGO - w odniesieniu do analizowanej gminy - planuje się:
Þ dalszą eksploatację gminnego składowiska odpadów
w m. Hryniewicze.
TABELA 25
Planowane działania i termin zamknięcia składowiska odpadów
GMINY JUCHNOWIEC KOŚCIELNY - wg WPGO i PPGO
|
Gmina |
Lokalizacja |
Powierzchnia (ha) |
Pojemność (tys. m3) / wykorzystanie (%) |
Wnioski wynikające z przeglądu ekologicznego |
Przewidywana data zamknięcia |
|
|
Gmina Juchnowiec Kościelny |
Hryniewicze |
10,5 |
1 073,6 / b.d. |
do eksploatacji |
2022 |
Źródło: dane wg WPGO, PPGO
6. ZAŁOŻONE CELE I PROJEKTOWANY SYSTEM GOSPODARKI ODPADAMI
6.1. Założone cele
6.1.1.1 Odpady komunalne
Cel ogólny do roku 2015:
|
ZMINIMALIZOWANIE ILOŚCI WYTWARZANYCH ODPADÓW W SEKTORZE KOMUNALNYM ORAZ WDROŻENIE NOWOCZESNYCH SYSTEMÓW ICH ODZYSKU I UNIESZKODLIWIANIA. |
Ochrona środowiska przed odpadami powinna być traktowana jako priorytetowe
zadanie, ponieważ odpady stanowią źródło zanieczyszczeń wszystkich elementów
środowiska. Podany powyżej cel ekologiczny do 2015 roku jest zgodny z celem
nadrzędnym polityki ekologicznej państwa w odniesieniu do gospodarki odpadami
(zapobieganie powstawaniu odpadów, odzysk surowców i ponowne wykorzystanie
odpadów, bezpieczne dla środowiska końcowe unieszkodliwianie odpadów
niewykorzystanych).
Cele krótkookresowe na lata 2004 – 2007r.
1. Objęcie zorganizowaną zbiórką odpadów wszystkich mieszkańców gminy.
2. Skierowanie w roku 2007 na składowisko do 82 % (wagowo) całkowitej ilości
odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995).
3. Osiągnięcie w roku 2007 wyznaczonych poziomów recyklingu poszczególnych
odpadów opakowaniowych:
· opakowania z papieru i tektury: 48 %,
· opakowania ze szkła: 40 %,
· opakowania z tworzyw sztucznych: 25 %,
· opakowania z aluminium: 40 %,
· opakowania ze stali: 20 %,
· opakowania wielomateriałowe: 25 %.
4. Osiągnięcie w roku 2007 zakładanych poziomów odzysku poszczególnych odpadów:
· odpady wielkogabarytowe: 32 %,
· odpady budowlane: 25 %,
· odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych): 29 %.
5. Deponowanie na składowisku nie więcej niż 73 % wytworzonych odpadów
komunalnych.
Cele na lata 2008 – 2015 r.
1. Deponowanie na składowisku nie więcej niż 51 % wszystkich odpadów komunalnych.
2. Skierowanie w roku 2010 na składowisko nie więcej niż 75 % (wagowo)
całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku
do roku 1995).
3. Skierowanie w roku 2013 na składowisko nie więcej niż 50 % (wagowo) całkowitej
ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995).
4. Osiągnięcie w roku 2010 zakładanych poziomów recyklingu poszczególnych
odpadów opakowaniowych:
· opakowania z papieru i tektury: 50 %,
· opakowania ze szkła: 45 %,
· opakowania z tworzyw sztucznych: 30 %,
· opakowania z aluminium: 40 %,
· opakowania stalowe: 20 %,
· opakowania wielomateriałowe: 30 %.
5. Osiągnięcie w roku 2010 zakładanych poziomów odzysku poszczególnych odpadów:
· odpady wielkogabarytowe: 50 %,
· odpady budowlane: 40 %,
· odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych): 50 %.
6. Osiągnięcie w roku 2014 zakładanych poziomów odzysku poszczególnych odpadów:
· odpady wielkogabarytowe: 70 %,
· odpady budowlane: 60 %,
· odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych): 80 %.
Osiągnięcie ww. założonych celów dla analizowanej gminy, wymaga podjęcia
następujących kierunków działań w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi:
Þ Podnoszenie świadomości ekologicznej obywateli, w szczególności w zakresie
minimalizacji wytwarzania odpadów.
Þ Utrzymanie przez gminy kontroli nad zakładem zagospodarowania odpadów
komunalnych, co jest istotne z punktu widzenia rozwoju racjonalnej gospodarki
odpadami (Międzygminny Zakład Zagospodarowania Odpadów).
Þ Wdrażanie nowoczesnych technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów.
Þ Podniesienie skuteczności selektywnej zbiórki odpadów ze szczególnym
uwzględnieniem rozwoju selektywnej zbiórki odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji.
Þ Wdrażanie selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych, budowlanych
i niebezpiecznych.
Þ Redukcja w odpadach kierowanych na składowisko zawartości składników
biodegradowalnych.
Þ Modernizacja i dalsza eksploatacja składowiska odpadów komunalnych.
Þ Podjęcie działań, mających na celu modernizację składowiska odpadów,
wyznaczonego w WPGO, w celu deponowania na nim odpadów poakcyjnych.
Þ Zintensyfikowanie działań skierowanych na zapobieganie zanieczyszczeniu
odpadami lasów, terenów przy trasach przelotowych i terenów przylegających
do cieków wodnych.
6.1.1.2 Komunalne osady ściekowe
Podstawowe cele do osiągnięcia w gospodarce komunalnymi osadami
ściekowymi wynikają z celów ochrony środowiska:
1. Zwiększenie stopnia kontroli obrotu komunalnymi osadami ściekowymi celem
zapewnienia maksymalnego bezpieczeństwa zdrowotnego i środowiskowego.
- Zwiększenie stopnia przetworzenia komunalnych osadów ściekowych.
- Maksymalizacja stopnia wykorzystania substancji biogennych zawartych
w osadach przy jednoczesnym spełnieniu wszystkich wymogów dotyczących
bezpieczeństwa sanitarnego i chemicznego.
6.1.2 Sektor gospodarczy
W dziedzinie gospodarki odpadami z sektora gospodarczego przewiduje się osiągnięcie
w latach 2004 – 2015 następujących celów:
§ Zwiększenie stopnia wykorzystania odpadów.
§ Bezpieczne dla środowiska unieszkodliwianie odpadów.
§ Eliminacja zagrożenia ze strony odpadów pochodzenia zwierzęcego.
Do działań, mających za zadanie przyczynić się do ograniczenia wytwarzania odpadów
w sektorze gospodarczym, będą należały między innymi:
Þ propagowanie idei czystej produkcji i stosowania technologii zmniejszających
materiałochłonność,
Þ pomoc w zdobywaniu certyfikatów ISO 14000 i EMAS,
Þ zwiększanie świadomości u wytwórców, premiowanie pozytywnych postaw
producentów poprzez stosowanie zachęt ekonomicznych.
6.2 Projketowany system gospodarki odpadami, w szczególności komunalnymi
i opakowaniowymi, uwzględniającymi ich zbieranie, transport, odzysk
i unieszkodliwianie, ze wskazaniem miejsca unieszkodliwiania odpadów
Przy opracowywaniu planu działań w sferze gospodarki odpadami
komunalnymi dla analizowanej gminy - kierowano się następującymi,
(wynikającymi z KPGO, WPGO i PPGO) przesłankami i założeniami:
Þ Na obszarze powiatu, w tym analizowanej gminy, odbywać się będzie selektywna zbiórka.
Þ Prowadzone będą bardzo intensywne działania informacyjno edukacyjne, mające
na celu zachęcanie mieszkańców do zagospodarowywania odpadów biodegradowalnych
we własnym zakresie (kompostowanie przydomowe, itp.).
Þ Porównanie wskaźników emisji odpadów na terenach wiejskich z ilością odbieranych
odpadów wskazuje, że obecnie praktycznie cała ilość odpadów organicznych (w tym
papier, drewno, resztki z przygotowania żywności itp.) jest w gospodarstwach wykorzystana.
Podobnie sytuacja przedstawia się w zabudowie zagrodowej na terenie gminy.
Þ Założono, że z poszczególnych gmin odpady wysegregowane będą kierowane do ZZO,
natomiast pozostałe odpady będą deponowane na lokalnych składowiskach do czasu
ich wypełnienia lub konieczności ich zamknięcia z innych powodów. W takim przypadku
odpady kierowane będą na najbliższe funkcjonujące składowisko lub na składowisko
przy ZZO.
Þ Utrzymanie przez gminy (związki gmin) kontroli nad zakładami przetwarzania odpadów,
co jest istotne z punktu widzenia rozwoju racjonalnej gospodarki odpadami i daje
możliwość dofinansowania deficytowych działalności z zysków z działalności opłacalnej
(np. dofinansowanie selektywnej zbiórki i kompostowania z zysków ze składowiska).
Þ Zebrane selektywnie odpady komunalne (odpady organiczne, surowce wtórne)
poddawane będą w pierwszej kolejności procesowi odzysku (materiałów
lub energii). Pozostałe odpady oraz odpady z procesów przetwarzania odpadów
zebranych selektywnie, deponowane będą na składowisku.
Þ Zarówno system zbiórki opakowaniowych surowców wtórnych jak i system odbioru
odpadów niebezpiecznych od mieszkańców będzie uzupełnieniem systemów
postępowania z odpadami opakowaniowymi i niebezpiecznymi, wynikających z:
· Ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych z dnia
11 maja 2001r. (Dz.U. z 2001r., Nr 63, poz. 638 ze zm.).
· Ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania
niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej
z dnia 11 maja 2001r. (Dz.U. z 2001r., Nr 63, poz. 639 ze zm.).
W gospodarce komunalnymi osadami ściekowymi przyjmuje się następujące
kierunki działań:
1. Unieszkodliwianie osadów ściekowych w zależności od uwarunkowań lokalnych
(przemieszanie odpadów na składowisku, kompostowanie, wykorzystanie w celach
nawozowych i w rekultywacji).
2. Zminimalizowanie, a docelowo wyeliminowanie deponowania osadów na
składowiskach.
3. Zwiększenie stopnia wykorzystywania osadów zwłaszcza do celów rolniczych.
4. Likwidacja tymczasowego składowania osadów na oczyszczalniach ścieków.
5. Zwiększenie kontroli nad osadami wykorzystywanymi do celów przyrodniczych
i rolniczych.
Zgodnie z KPGO, preferowanym kierunkiem postępowania z osadami ściekowymi
będzie ich kompostowanie. Najbardziej pożądane jest ono w oczyszczalniach
powiązanych z zakładami kompostowania odpadów komunalnych i z zakładami
posiadającymi znaczne ilości odpadów organicznych (np. kora, trociny).
Kolejnym preferowanym kierunkiem jest wykorzystanie osadów do
nawożenia. Warunkiem wykorzystania osadów ściekowych do kompostowania
oraz wykorzystania w rolnictwie będzie ich odpowiedni skład chemiczny i zawartość
patogenów.
Wykorzystanie osadów ściekowych jako nawóz w rolnictwie, przy
jednoczesnym zwiększeniu kontroli osadów, powinno być podstawowym kierunkiem
wykorzystania osadów ściekowych.
Deponowanie osadów na składowiskach odpadów nie jest kierunkiem
zalecanym, lecz możliwym do wykorzystania. Powinno się dążyć do wyeliminowania
składowania osadów na składowiskach.
6.2.2 Planowany odzysk odpadów komunalnych
Szacunkowa ilość odpadów komunalnych do odzysku ogółem w analizowanej
gminie w poszczególnych latach 2004-2015r. została zamieszczona w TABELI 26.
TABELA 26
Szacunkowa ilość odpadów do odzysku – GMINA JUCHNOWIEC KOŚCIELNY 2004-2015r. [Mg]
|
Rok |
Ilość |
% wytworzonych
|
|
|
2004 |
564,2 |
17,2 |
|
|
2005 |
708,0 |
20,5 |
|
|
2006 |
846,4 |
23,7 |
|
|
2007 |
991,7 |
26,9 |
|
|
2008 |
1 125,1 |
29,5 |
|
|
2009 |
1 275,4 |
32,3 |
|
|
2010 |
1 430,9 |
35,0 |
|
|
2011 |
1 643,5 |
38,5 |
|
|
2012 |
1 873,8 |
42,0 |
|
|
2013 |
2 128,2 |
45,6 |
|
|
2014 |
2 372,4 |
48,6 |
|
|
2015 |
2 439,0 |
48,8 |
Źródło: obliczenia własne wg założeń i limitów odzysku dla poszczeg. strumieni odpadów wyznaczonych w KPGO, WPGO, wg rozporządzenia Ministra Środowiska z 29.05.2003r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych (Dz.U. Nr 104, poz. 982)
RYSUNEK 1
Planowane ilości odpadów komunalnych do składowania i odzysku
– GMINA JUCHNOWIEC KOŚCIELNY - 2004-2015r. [Mg/rok]
Szczegółowe obliczenia ilości odpadów komunalnych do składowania, odzysku oraz
planowany odzysk odpadów: budowlanych, wielkogabarytowych, niebezpiecznych,
odzysk i unieszkodliwianie odpadów biodegradowalnych, planowany recykling odpadów
biodegradowalnych, planowany recykling odpadów opakowaniowych - dla poszczególnych
lat okresu planistycznego (do 2015r.) oraz poszczególnych strumieni odpadów
komunalnych - zawarte zostały w ZAŁĄCZNIKU NR 4.
W obliczeniach tych uwzględniono obowiązujące - wg rozporządzenia Ministra
Środowiska z dnia 29 maja 2003r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu
odpadów opakowaniowych i poużytkowych (Dz.U. 2003r., Nr 104, poz. 982) oraz zgodnie
z KPGO, WPGO oraz PPGO - poziomy odzysku i recyklingu oraz unieszkodliwiania
poszczególnych strumieni odpadów komunalnych.
Ww. poziomy odzysku i unieszkodliwiania dla poszczególnych strumieni odpadów
zamieszczono (zgodnie z WPGO i PPGO) jako cele do osiągnięcia dla analizowanej
jednostki samorządowej w podanych latach.
W celu wywiązania się z osiągnięcia powyższych, narzuconych poziomów będzie
należało odpowiednio odzyskiwać i unieszkodliwiać wyliczone ilości poszczególnych
strumieni odpadów - ZAŁĄCZNIK NR 4.
6.2.3 Zbiórka, transport, odzysk i unieszkodliwianie odpadów
komunalnych i opakowaniowych
6.2.3.1 Możliwe dostępne systemy zbiórki odpadów komunalnych
W celu zapewnienia realizacji ww. zadań zbiórka odpadów komunalnych
powinna się odbywać jednym z niżej podanych systemów:
Zbiórka selektywna "u źródła":
Jest to najskuteczniejsza, a zarazem najtrudniejsza forma selektywnej
zbiórki odpadów, tj. indywidualna zbiórka na każdej posesji. Zaletą tej formy jest
otrzymanie czystych, jednorodnych odpadów, natomiast wadą - duża liczba zbiorników
lub worków foliowych i rozbudowany system transportu. Selekcja "u źródła" jest formą
elastyczną, umożliwiającą stopniowe dochodzenie do coraz bardziej precyzyjnego
selekcjonowania. W rozwiązaniu tym stosować można system dwupojemnikowy,
trójpojemnikowy i wielopojemnikowy.
Kontenery ustawione w sąsiedztwie (centra zbiórki)
Jest to najprostszy system polegający na ustawieniu w wybranych newralgicznych
punktach wsi gminnych specjalnych zbiorników odpowiednio oznakowanych na selektywną
zbiórkę odpadów użytkowych. System ten jest szczególnie przydatny do obsługi
budownictwa wielorodzinnego, na parkingach, stacjach benzynowych, przy dużych
obiektach handlowych. Przyjmuje się, że każdy punkt tego systemu powinien obsługiwać
500 – 1 000 mieszkańców i mieć zasięg nie większy niż 200 m. W punktach tych jest
umieszczany zestaw kontenerów lub pojemników dużych o specjalnej konstrukcji.
Zbiorcze punkty selektywnego gromadzenia (centra recyklingu)
Są to miejsca ogrodzone, strzeżone, wyposażone w szereg kontenerów oraz
pojemników i obsługujące znaczny teren. Do punktów tych mieszkańcy mogą
przynosić - dowozić, przeważnie bezpłatnie, różnego rodzaju odpady z gospodarstw
domowych. Takie punkty są ważnymi centrami odzysku surowców wtórnych,
umożliwiające odbiór znacznie większej gamy surowców niż system "kontener
w sąsiedztwie". Oprócz podstawowych odpadów użytkowych (makulatura, szkło,
tworzywa, złom metalowy) odbierane są tu: odpady niebezpieczne, wielkogabarytowe,
budowlane, odpady z ogrodów i terenów zielonych.
Możliwe systemy zbiórki:
1) System dwupojemnikowy - jest to metoda najprostsza:
· pojemnik np. zielony na wartościowe odpady suche - zmieszane,
· pojemnik np. szary na odpady mokre - pozostałe odpady z przewagą
składników organicznych.
2) System trójpojemnikowy
· pojemnik np. zielony - na surowce wtórne,
· pojemnik np. brązowy - na odpady organiczne,
· pojemnik np. szary - na pozostałe odpady.
3) System wielopojemnikowy
W systemie wielopojemnikowym wydzielane są dodatkowo poszczególne rodzaje
surowców wtórnych:
· pojemnik np. zielony - na szkło,
· pojemnik np. niebieski - na papier,
· pojemnik np. żółty - na tworzywa sztuczne,
· pojemnik np. brązowy - na bioodpady,
· pojemnik np. szary - na pozostałe odpady.
6.2.3.2 Preferowany system gromadzenia i zbiórki odpadów
komunalnych i opakowaniowych
Aktualnie na obszarze gminy regularną obsługą w zakresie wywozu odpadów
zmieszanych objętych jest około 68 % mieszkańców, natomiast zbiórką selektywną
odpadów użytkowych - około 94 % mieszkańców. Zakłada się stopniowe zwiększanie
obsługi mieszkańców do uzyskania poziomu bliskiego 100 %. Należy ponadto utrzymać
na poziomie około 100 % obsługę zakładów, instytucji, placówek usługowo-handlowych.
Rozszerzenie obsługi, a następnie jej utrzymanie na założonym poziomie wiąże się m.in.
ze zwiększeniem ilości oraz utrzymaniem w odpowiednim stanie technicznym taboru
do transportu odpadów i urządzeń do gromadzenia odpadów.
Na terenie gminy do gromadzenia odpadów zmieszanych używane są pojemniki
110l, 120l, 140l (zabudowa jednorodzinna i zagrodowa) oraz pojemniki 1100l
(w wielorodzinnej).
Zbiórka odpadów segregowanych odbywa się w systemie „przenoszenia” przy
użyciu zestawów pojemników 1,1m3.
Funkcjonujący na terenie gminy system jest odpowiedni. Rozszerzenie
poziomu obsługi będzie wymagać zwiększenia ilości użytkowanych pojemników.
W TABELI NR 27 podano ilość pojemników 110l na odpady zmieszane,
a w TABELI NR 28 ilość pojemników 1,1m3 na odpady segregowane - niezbędną
dla osiągnięcia założonego poziomu obsługi.
TABELA 27
Ilości pojemników 110l na odpady zmieszane
– GMINA JUCHNOWIEC KOŚCIELNY
|
Typ zabudowy |
Liczba Mieszkańców |
Liczba budynków |
Pojemniki 110 l [szt.] |
|
jednorodzinna
|
3 633 |
1 211 |
363 |
|
jednorodzinna i zagrodowa |
5 729 |
1 582 |
791 |
|
RAZEM GMINA JUCHNOWIEC KOŚCIELNY: |
9 362 |
2 793 |
1 154 |
TABELA 28
Ilości pojemników 1,1m3 na odpady segregowane
– GMINA JUCHNOWIEC KOŚCIELNY
|
Typ zabudowy |
Liczba mieszkańców |
Liczba budynków |
Pojemniki 1,1 m3 |
|
|
zestawy |
sztuki |
|||
|
wielorodzinna
|
3 054 |
33 |
10 |
30 |
|
jednorodzinna i zagrodowa |
9 362 |
2 793 |
||
|
RAZEM GMINA JUCHNOWIEC KOŚCIELNY: |
12 416 |
2 826 |
10 |
30 |
1 zestaw pojemników: 3 pojemniki 1,1 m3 (na: szkło, tworzywa sztuczne, metale)
podano ilość pojemników niezbędną do doposażenia w celu osiągnięcia obsługi ok. 100%
W ramach selektywnej zbiórki odpadów należy zwracać szczególną uwagę
na świadomość mieszkańców i w ramach tego na:
· większą dbałość o czystość i porządek w miejscu gromadzenia odpadów,
· zachęcanie mieszkańców do prowadzenia segregacji,
· dokonanie rewizji wydanych zezwoleń na korzystanie ze wspólnych
pojemników na odpady przez właścicieli placówek handlowych i innych
podmiotów gospodarczych,
· mobilizowanie i zachęcanie właścicieli placówek handlowych do zbierania
i przekazywania makulatury do stacji segregacji surowców wtórnych,
(np. przez nieodpłatne udostępnianie pojemników "starego" typu
zainteresowanym placówkom handlowym),
· intensyfikację edukacji społeczeństwa odnośnie prawidłowej segregacji
"u źródła”,
· stałe doposażenie nieruchomości w pojemniki do selektywnej zbiórki
odpadów,
· wyposażanie domów jednorodzinnych w kompostowniki.
Działania realizowane w ramach systemu gospodarki odpadami, w tym m.in. zakup
dodatkowych pojemników i kompostowników oraz urządzeń dla stacji segregacji surowców
wtórnych winny być finansowane ze środków Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki
Wodnej (WFOSiGW, PFOŚiGW, GFOŚiGW) oraz funduszy pomocowych.
6.2.3.3 Ogólny schemat gromadzenia i zbiórki odpadów komunalnych
i opakowaniowych
System selektywnej zbiórki odpadów winien składać się z:
· odpowiednich pojemników,
· pojazdów i sprzętu,
· stacji do sortowania surowców i ich przeładunku,
· personelu,
· informacji o zbiórce dla mieszkańców.
Podczas wdrażania systemu selektywnej zbiórki należy zwrócić szczególną uwagę na:
· stopień odzysku surowców,
· komfort użytkowania systemu,
· higienę użytkowania systemu,
· opłacalność,
· koszty ponoszenia zbiórki - bilans - sprzedaż surowców - koszty.
Udostępnienie pojemników zbiórki surowców wtórnych powinno być społecznie
akceptowane, mieszkańcy powinni mieć ułatwiony dostęp w korzystaniu z tych
pojemników, muszą one znajdować się zawsze "po drodze".
Aby prowadzenie selektywnej zbiórki surowców wtórnych zostało stałym elementem
życia mieszkańców, musi być zapewniony zbyt zebranych surowców oraz trwały system
przyjętych zasad i sposobów segregacji kompleksowej.
Aby odpowiednio się do tego przygotować należy:
· prowadzić stałą informację mieszkańców o segregacji surowców, wynikach
tej segregacji, korzyściach - nie tylko w wymiarze ekonomicznym, ale także
estetycznym i zapewniającym komfort w miejscu zamieszkania wyraźnie
i jednoznacznie oznakować poszczególne pojemniki z zachowaniem
jednolitych kolorów,
· zastosować pojemniki o tak ukształtowanych otworach wrzutowych,
aby mogły korzystać z nich dzieci, daltoniści; uniemożliwić wrzucanie innych
odpadów, co ułatwi gromadzenie wybranych surowców,
· zapewnić wtórne sortowanie, właściwe dosortowanie w specjalnie
przystosowanej stacji selekcji, która powinna znajdować się w wydzielonym
miejscu,
· ułatwić mieszkańcom dostęp do segregacji poprzez doposażenie
w odpowiednią ilość pojemników wraz z przygotowaniem miejsc pod
te pojemniki.
Najważniejsze kwestie dotyczące systemu zbiórki i wywozu odpadów są następujące:
· Zbieranie odpadów komunalnych i opakowaniowych będzie odbywać się
jak najbliżej gospodarstw domowych, co zapewni pełen odbiór odpadów
od mieszkańców.
· Segregacja odpadów do recyklingu będzie odbywać się przy pomocy
pojemników, których wygląd pozwoli na łatwą i logiczną identyfikację.
· Bezpieczne zebranie odpadów niebezpiecznych wymaga takiej ich
segregacji, aby mieszkańcy mogli łatwo się ich pozbyć, tzn. miejsca
zbiórki ON powinny być możliwie blisko, umożliwiając łatwe pozbycie
się odpadów niebezpiecznych.
· Punkty zbiórki odpadów do recyklingu powinny znajdować się jak najbliżej
gospodarstw domowych, aby zdanie odpadów do recyklingu nie było
utrudnione.
· Pojemniki powinny wielkością odpowiadać potrzebom mieszkańców.
Zbyt mała objętość pojemnika stanowić będzie istotną przeszkodę
dla funkcjonowania systemu.
· System zbiórki i wywozu powinien być elastyczny, pozwalając
na jego rozbudowę.
· System zbiórki powinien być łatwy do zrozumienia i stosowania.
Cel ten może być osiągnięty przez stosowanie odpowiednich kolorów
i oznakowań i właściwie prowadzoną kampanię edukacyjną.
Na każdym pojemniku dodatkowo powinien zostać umieszczony odpowiedni
znak identyfikujący frakcje odpadów, dla których pojemnik jest przewidziany.
6.2.3.4 Zbiórka selektywna odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji
Aby umożliwić selektywną zbiórkę odpadów biodegradowalnych, już w
gospodarstwach domowych mieszkańcy muszą zbierać na bieżąco odpady
organiczne oddzielnie, w osobnym pojemniku.
Zgodnie z zaleceniami zawartymi w Planie Gospodarki Odpadami
dla Województwa na obszarach wiejskich i zabudowie jednorodzinnej zaleca się
promować lokalizację indywidualnych kompostowników w celu eliminacji odpadów
biodegradowalnych „u źródła”.
W przypadku braku możliwości stosowania takiego rozwiązania zaleca się
odpady ulegające biodegradacji zbierać razem z odpadami mineralnymi w jednym
pojemniku. W drugim lub innych pojemnikach zbierane będą wszystkie suche
surowce wtórne oraz odpady niebezpieczne do specjalistycznego unieszkodliwienia.
Ponadto możliwe są sposoby zbiórki:
- Bezpośrednio z domostw (zbiórka przy „krawężniku”).
- Z zastosowaniem pojemników ustawionych w sąsiedztwie gospodarstw
domowych (centra zbiórki). - Poprzez bezpośrednią dostawę odpadów do obiektów odzysku (centra
recyklingu).
6.2.3.5 Zbiórka odpadów wielkogabarytowych
Do zbiórki odpadów wielkogabarytowych stosować można następujące systemy:
- Okresowy odbiór bezpośrednio od właścicieli oraz stworzenie warunków
do zamówienia takiej usługi indywidualnie jako „usługa na telefon”.
- Dostarczanie sprzętu do zakładu zagospodarowania odpadów lub centrum
recyklingu przez właścicieli własnym transportem.
- Bezpośredni odbiór przez producenta (dotyczy przede wszystkim zbiórki
sprzętu elektronicznego i sprzętów gospodarstwa domowego). Ta forma
pozyskiwania odpadów wielkogabarytowych upraszcza system zbiórki odpadów
i ich usuwania. Odpady te nie zasilają ogólnego strumienia odpadów komunalnych.
- System wymienny polegający na przekazaniu dobrego, ale konstrukcyjnie
przestarzałego sprzętu w zamian za egzemplarz nowej generacji.
6.2.3.6 Zbiórka odpadów budowlanych
Zbiórką i transportem odpadów budowlanych z miejsc ich powstawania zajmować
się będą:
- Wytwórcy tych odpadów np. firmy budowlane, rozbiórkowe, osoby prywatne
prowadzące prace remontowe.
- Specjalistyczne firmy zajmujące się zbiórką odpadów.
Zaleca się, aby już na placu budowy składować w oddzielnych miejscach
(pojemnikach) posegregowane odpady budowlane. Pozwoli to na selektywne wywożenie
ich do zakładu odzysku i unieszkodliwiania lub na składowisko.
6.2.3.7 Zbiórka odpadów opakowaniowych i poużytkowych
Podstawowym obowiązkiem przedsiębiorców jest zapewnienie odzysku, recyklingu
odpadów opakowaniowych i poużytkowych.
Obowiązek ten może być realizowany przez przedsiębiorców samodzielnie
albo za pośrednictwem organizacji odzysku.
Należy zwrócić uwagę na korzyści, jakie może mieć gmina z organizacji tych
zadań przez inne podmioty, wymagana jest w tym przypadku dobra
orientacja w zagadnieniach organizacyjnych i ekonomicznych w zakresie opłat
opakowaniowych i depozytowych.
Przedsiębiorca albo organizacja może zlecić wykonanie poszczególnych
czynności związanych z odzyskiem i recyklingiem osobom trzecim.
W związku z powyższym, należy podjąć niezbędne działania, takie jak:
- organizowanie gospodarki odpadami opakowaniowymi, w tym selektywnej
- zbiórki finansowanej z opłat produktowych i opłat pobieranych przez organizacje
odzysku, - budowa wystarczającego potencjału technicznego w zakresie selektywnego
gromadzenia odpadów opakowaniowych: zapewnienie odpowiedniej ilości
pojemników do selektywnego gromadzenia odpadów, budowa punktów
gromadzenia odpadów opakowaniowych, - budowa wystarczającego potencjału technicznego w zakresie zbiórki
i transportu odpadów opakowaniowych: specjalistyczne i podstawowe środki
zbiórki oraz transportu, - działania informacyjno-edukacyjne dla społeczności lokalnej,
- zwiększenie efektywności i rozszerzenie zakresu selektywnej zbiórki lub skupu
zwiększenie ilości pojemników i objęcie zbiórką większej liczby mieszkańców, - przeprowadzenie kampanii informacyjnej propagującej celowo segregację
makulatury opakowaniowej w gospodarstwach domowych, jednostkach
gospodarczych i handlowych itd., - przeprowadzanie właściwej segregacji odpadów na znormalizowane
gatunki makulatury (poprawa bazy technicznej firm usług komunalnych
w zakresie segregacji), - zwiększenie zapotrzebowania na wyroby celulozowo-papiernicze z udziałem
makulatury (propagowanie stosowania tych wyrobów). - zwiększenie przetwórstwa stłuczki opakowaniowej,
- poprawa efektywności i rozszerzenie zakresu selektywnej zbiórki / skupu
(zwiększenie ilości pojemników i objęcie zbiórką większej liczby mieszkańców,
wprowadzanie pojemników na różne kolory szkła (bezbarwne i kolorowe), - przeprowadzanie kampanii informacyjnej propagującej celowo segregację
na poziomie gospodarstwa domowego, zakładu, jednostki handlowej itd.), - prowadzenie właściwej segregacji stłuczki przez przedsiębiorstwa odbierające
odpady (brak zanieczyszczeń obcego pochodzenia), - rozbudowa zaplecza technicznego do uzdatniania stłuczki,
- rozbudowa recyklingu materiałowego, głównie dla odpadów jednorodnych
polimerowo (PE, PP, PET), z których można uzyskać surowce wtórne
o odpowiednich standardach jakościowych, znajdujące zbyt na rynku, - skup i przetwórstwo puszek po napojach,
- propagowanie recyklingu aluminium z innych niż puszki napojowe opakowań,
- budowa i zarządzanie bazą danych w celu kontroli funkcjonowania systemu
odzysku i recyklingu).
6.2.3.8 Zbiórka odpadów komunalnych niebezpiecznych
Przy zbiórce odpadów niebezpiecznych wytwarzanych w grupie odpadów
komunalnych zaleca się stosowanie następujących systemów organizacyjnych:
I stopień:
Gminne punkty zbiórki odpadów niebezpiecznych (GPZON) przyjmujące
bezpłatnie odpady niebezpieczne od mieszkańców, szkół oraz odpłatnie od małych
i średnich przedsiębiorstw. Zakłada się, że w każdej gminie docelowo zostanie
zorganizowany co najmniej jeden punkt. Koszt organizacji jednego GPZON (wg KPGO)
kształtuje się na poziomie 70,5 tys. PLN.
II stopień:
Stacja przeładunkowa odpadów niebezpiecznych (SPON) zlokalizowana
na terenie Zakładu Zagospodarowania Odpadów, mająca na celu magazynowanie
odpadów zebranych w gminach (w GPZON) i przygotowanie ich do transportu
do docelowej instalacji. Alternatywnie magazyn okresowego przechowywania odpadów
niebezpiecznych w ZZO.
Z uwagi na powstawanie wielu odpadów niebezpiecznych w sposób rozproszony
należy stworzyć warunki do zbiórki tych odpadów od mieszkańców oraz małych
i średnich firm.
W analizowanej gminie przewiduje się utworzenie Gminnego Punktu
Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych (GPZON) - poprzez wydzielenie terenu
i ustawienie kontenerów dla potrzeb gromadzenia i czasowego przetrzymywania
wyselekcjonowanych odpadów niebezpiecznych lub toksycznych, takich jak:
akumulatory, baterie, opakowania po farbach i lakierach, środki ochrony roślin,
świetlówki, zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne zawierające odpady
niebezpieczne - od mieszkańców, przeterminowane odczynniki chemiczne -
ze szkół niższego szczebla – bez ponoszenia opłat, natomiast odpłatnie
(na zasadzie usługi) od małych i średnich przedsiębiorstw.
Zgromadzone w kontenerach odpady niebezpieczne, pakowane w razie
potrzeby w dodatkowe mniejsze pojemniki lub worki foliowe, wywożone będą,
m.in.: do zakładów przetwórczych, na składowiska odpadów niebezpiecznych
lub do zakładów unieszkodliwiania (tj. spalarnie itp.).
6.2.3.9 Zbiórka odpadów tekstylnych
Podstawową metodą pozyskiwania odpadów tekstylnych jest zbiórka
do specjalnych pojemników. Prowadzona jest ona z reguły odrębnie od systemów
selektywnej zbiórki odpadów organizowanych przez gminy lub przedsiębiorstwa
gospodarki komunalnej. Kolejnym źródłem pozyskania odpadów odzieżowych jest
skup pozostałości ze sklepów z używaną odzieżą.
6.2.3.10 Transport odpadów komunalnych
Dla warunków klimatycznych Polski za optymalną częstotliwość wywozu
przyjmuje się:
- dla centrów usługowo-handlowych - codziennie,
- dla budownictwa zwartego i osiedlowego - 2 razy w tygodniu,
- dla budownictwa jednorodzinnego - 1 raz w tygodniu,
- dla budownictwa zagrodowego (rozproszonego) - 1 raz w miesiącu.
Transport odpadów może być w dalszym ciągu kontynuowany przez
jednostki wywozowe, działające dotychczas na analizowanym terenie.
Do transportu odpadów proponuje się używanie samochodów bezpylnych
(śmieciarek) bębnowych i komorowych oraz samochodów do przewozu kontenerów.
Wywóz odpadów z pojemników prowadzony będzie np. przy wykorzystaniu
pojazdów specjalistycznych lub innych zgodnie z potrzebami.
Transport odpadów niebezpiecznych wysegregowanych ze strumienia
odpadów komunalnych do i ze stacji przeładunkowych może być realizowany
środkami własnymi będącymi na wyposażeniu stacji lub poprzez specjalistyczne
firmy transportowe posiadające stosowne zezwolenia.
6.2.3.11 Odzysk, recykling i unieszkodliwianie odpadów komunalnych
i opakowaniowych
Unieszkodliwianie odpadów - oprócz składowania, będzie się odbywać
poprzez wykorzystanie bardziej zaawansowanych technologii unieszkodliwiania
odpadów (kompostowanie).
Odzysk i recykling odpadów – umożliwi techniczne zaplecze obsługi
programu segregacji (sortownia – hala z linią segregacji odpadów, urządzenia
przetwarzające).
Zawężonym do aspektów techniczno-technologicznych przykładem
rozwiązań systemowych jest system selektywnego gromadzenia różnych grup
odpadów (surowce wtórne, odpady problemowe, odpady organiczne), współpracujący
z systemem selektywnej przeróbki i unieszkodliwiania odpadów (przetwórstwo
surowców wtórnych, kompostowanie frakcji organicznej, przekazywanie
do unieszkodliwiania odpadów problemowych).
Każdy ze składników gospodarki odpadami powinien spełniać określone kryteria,
żeby można było na jego bazie utworzyć w przyszłości rozwiązanie systemowe,
zapewniające gromadzenie i usuwanie odpadów komunalnych w sposób
zorganizowany, efektywne wykorzystanie surowców znajdujących się
w odpadach, powrót odpadów organicznych do środowiska poprzez kompostowanie,
minimalizację ilości odpadów deponowanych na składowisku.
W oparciu o przepisy, gmina powinna podjąć i zatwierdzić pakiet uchwał,
regulujących kwestie usuwania i unieszkodliwiania odpadów komunalnych
na swoim terenie.
Uchwały te powinny zapoczątkować proces wdrażania Systemu Gospodarki
Odpadami Komunalnymi.
Powinny one określać między innymi:
· obowiązki właścicieli nieruchomości,
· obowiązki wywożącego odpady,
· opłaty i sposoby rozliczania,
· zasady selektywnej zbiórki odpadów,
· obowiązki właścicieli zwierząt domowych,
· zasady utrzymywania zwierząt gospodarskich na terenach wyłączonych
z produkcji rolniczej,
· zasady przeprowadzania deratyzacji,
· sposób egzekwowania przestrzegania regulaminu,
· utrzymania estetyki posesji.
Nadzór nad przestrzeganiem przepisów winny pełnić służby gminne, koordynujące
takie instytucje porządkowe, jak Policja, Straż Miejska, Służby Sanitarne, Urząd
Miasta / Gminy, odpowiednie służby zakładowe, administracje i wszystkie inne
administrujące danym terenem.
System Gospodarki Odpadami winien opierać się przede wszystkim na selektywnej
zbiórce odpadów komunalnych, w tym opakowaniowych i biodegradowalnych, a także
bazować na składowisku odpadów.
Ważnym zagadnieniem jest konieczność szybkiego wdrożenia systemu skutecznie
oddzielającego od odpadów, trafiających do przeróbki lub finalnego składowania odpady
problemowe. Dotyczy to między innymi:
· zużytych opon samochodowych,
· zużytych akumulatorów,
· zużytych olejów i smarów,
· zużytych lamp-świetlówek, lamp rtęciowych, lamp sodowych,
· zużytych leków,
· opakowań po chemikaliach, w tym po środkach ochrony roślin.
Gromadzenie takich odpadów powinno odbywać się w ZZO (magazyn okresowego
przechowywania odpadów niebezpiecznych / SPON) i utworzonym na terenie gminy,
wydzielonym centrum selektywnego okresowego gromadzenia ww. odpadów (GPZON
– Gminny Punkt Gromadzenia Odpadów Niebezpiecznych).
Poprawę systemu gospodarowania odpadami można uzyskać poprzez tworzenie
firm międzygminnych.
6.2.3.12 Zapotrzebowanie mocy przerobowych instalacji do odzysku,
recyklingu i unieszkodliwiania odpadów
Zapotrzebowanie mocy przerobowych dla instalacji odzysku, recyklingu
i unieszkodliwiania pozyskanych w drodze zbiórki selektywnej odpadów:
- instalacji zagospodarowania odpadów ulegających biodegradacji,
- instalacji segregacji odpadów (opakowaniowych),
w analizowanej gminie w latach 2004–2015 - przedstawia TABELA 29.
TABELA 29
Niezbędna zdolność przerobowa instalacji do zagospodarowania odpadów ulegających
biodegradacji i instalacji do segregacji odpadów GMINA JUCHNOWIEC KOŚCIELNY
2004-2015 [Mg]
|
Rok |
Niezbędna zdolność przerobowa instalacji do: |
|||
|
zagospodarowania odpadów ulegających biodegradacji |
segregacji odpadów |
|||
|
odpady zielone [Mg] |
dodatkowy recykling [Mg] |
RAZEM [Mg] |
opakowania [Mg] |
|
|
2004 |
10,7 |
189,1 |
199,8 |
166,1 |
|
2005 |
16,2 |
207,2 |
223,4 |
205,7 |
|
2006 |
22,6 |
217,0 |
239,6 |
243,5 |
|
2007 |
26,3 |
229,6 |
255,8 |
279,3 |
|
2008 |
29,4 |
255,3 |
284,6 |
288,4 |
|
2009 |
33,4 |
286,3 |
319,7 |
297,8 |
|
2010 |
37,8 |
310,8 |
348,6 |
307,2 |
|
2011 |
43,9 |
369,5 |
413,4 |
316,8 |
|
2012 |
50,4 |
428,2 |
478,6 |
326,4 |
|
2013 |
57,4 |
491,2 |
548,6 |
336,1 |
|
2014 |
64,3 |
522,0 |
586,8 |
345,9 |
|
2015 |
66,4 |
541,6 |
608,0 |
354,6 |
Źródło: obliczenia własne wykonano uwzględniając założenia oraz limity odzysku
i recyklingu wyznaczone w KPGO, WPGO, rozporządz. Ministra Środowiska
z 29 maja 2003r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów
opakowaniowych i poużytkowych (Dz.U. 2003r., Nr 104, poz. 982)
Zainstalowanie wyżej obliczonych mocy przerobowych instalacji
zagospodarowania odpadów ulegających biodegradacji i instalacji do segregacji
odpadów (odpowiednio np. kompostowni, linii segregacji) pozwoli spełnić wyznaczone
w KPGO, WPGO, PPGO i niniejszym Planie - limity odzysku i recyklingu
dla analizowanej gminy. Jednocześnie aby zapewnić efektywne wykorzystanie tych
urządzeń będzie konieczne pozyskiwanie ww. ilości odpadów w poszczególnych latach.
Prowadzona zbiórka surowców wtórnych oraz zagospodarowanie odpadów
biodegradowalnych spowoduje zmniejszenie ilości odpadów deponowanych
na składowisku.
Na podstawie przeprowadzonych analiz ilości odpadów do składowania (przy
spełnieniu wyznaczonych limitów odzysku poszczególnych strumieni odpadów
oraz limitów odpadów kierowanych do składowania) oszacowano niezbędną
dla analizowanej gminy pojemność składowiska odpadów - TABELA 30.
TABELA 30
Szacunkowa ilość odpadów do składowania i niezbędna pojemność składowiska
odpadów - w GMINIE JUCHNOWIEC KOŚCIELNY - w latach 2004 – 2015r.
|
Rok |
Razem |
% wytworzo- nych |
Niezbędna pojemność składowisk przy wykorzystaniu: |
|
|
spychaczy gąsienicowych |
kompaktorów |
|||
|
2004 |
2 714,6 |
82,8 |
3,66 |
3,20 |
|
2005 |
2 739,2 |
79,5 |
3,70 |
3,23 |
|
2006 |
||||
Metryka strony
